Μια αλλαγή μόνο σε επίπεδο τεχνολογιών δεν είναι αρκετή για να αποτρέψει την κλιματική αλλαγή

Το πέρασμα από ένα Πολιτισμό του Θανάτου σε έναν Πολιτισμό της Ζωής

Tου Bhikkhu Bodhi**

Στις 21 Σεπτεμβρίου, ευαισθητοποιημένοι πολίτες από όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες, και από πολλές άλλες χώρες, θα συγκλίνουν στη Νέα Υόρκη για τη Μεγάλη Πορεία για την Κλιματική Αλλαγή, υπολογισμένη να είναι η μεγαλύτερη κλιματική πορεία στην ιστορία. Η άμεση αφορμή για την πορεία είναι η συγκέντρωση των ηγετών του πλανήτη στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για μια σύνοδο κορυφής που συγκάλεσε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική κρίση. Σκοπός της πορείας είναι να πει στους ηγέτες του κόσμου, ότι ο χρόνος της άρνησης και της καθυστέρησης τελείωσε, ότι πρέπει να δράσουμε τώρα, αν θέλουμε να εξασφαλίσουμε τον κόσμο μας από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. 

Η ετήσια Διάσκεψη των Συμβαλλομένων Μερών (COP) και οι συναντήσεις για το κλίμα έχουν επανειλημμένα αποδειχθεί ότι είναι αποτυχίες, καρναβάλια εξαπάτησης που ξεκινούν με μεγάλη ρητορική, αλλά καταλήγουν σε αδιέξοδα ή κούφιες υποσχέσεις. Οι άνθρωποι είναι έτοιμοι να πραγματοποιήσουν την πορεία, προκειμένου να διαδηλώσουν ότι αυτό δεν πρέπει να ξαναγίνει. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η διατάραξη του κλίματος είναι πραγματική, ότι οι συνέπειες της αδράνειας θα είναι καταστροφικές, και ότι η ανάγκη για ταχεία και αποτελεσματική δράση είναι συντριπτική. 

Η διατήρηση των κρίσιμων συστημάτων υποστήριξης της ζωής του πλανήτη Γη απλά δεν θα είναι δυνατή με τα μικρά μωρουδιακά βήματα που έχουν μέχρι τώρα πραγματοποιηθεί. Εάν πρόκειται να βγούμε ανέπαφοι, αυτό που τώρα χρειαζόμαστε κατ΄ ελάχιστον είναι δεσμευτικές και εκτελεστές δεσμεύσεις για κάθετες περικοπές στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε συνδυασμό με μια μαζική μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ωστόσο, ενώ η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και οι καθαρές ενεργειακές πολιτικές είναι σαφώς απαραίτητες για την καταπολέμηση της διαταραχής του κλίματος, μια μακροπρόθεσμη λύση πρέπει να πάει βαθύτερα από την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών και την υιοθέτηση τέτοιων πρακτικών μέτρων, όπως του εμπορίου ρύπων ή ενός φόρου άνθρακα. Η αστάθεια του κλίματος που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι το σύμπτωμα μιας βαθύτερης ασθένειας, ενός καρκίνου που εξαπλώνεται μέσω των εσωτερικών οργάνων του παγκόσμιου πολιτισμού. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που βιώνουμε, έρχονται σε μας ως ένα εγερτήριο κάλεσμα απαιτώντας να διαχειριστούμε τα βαθύτερα αίτια. Για να πετύχει οποιαδήποτε θεραπεία, θα πρέπει να εξετάσουμε προσεκτικά το πρότυπο που κρύβεται πίσω από τη βιομηχανική-εμπορική-χρηματοπιστωτική μας οικονομία, γιατί είναι αυτό το μοντέλο που βρίσκεται στη ρίζα της κρίσης. Κι εφόσον αυτό το παράδειγμα - αυτός ο συγκεκριμένος αστερισμός απόψεων και αξιών- έχει αποκτήσει παγκόσμια εμβέλεια που εκτείνεται τώρα από τη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο στο Δελχί, τη Σεούλ, και το Πεκίνο, οι μετασχηματισμοί που απαιτούνται πρέπει να είναι εξίσου παγκόσμιοι.

Οι κυρίαρχες πολιτικές και οικονομικές ελίτ ισχυρίζονται ότι το σύστημα αυτό είναι πέρα ​​από κάθε αμφιβολία ή αμφισβήτηση, τόσο αμετάβλητο όσο οι νόμοι της φυσικής. Μας φέρνουν αντιμέτωπους με το ρητό, "Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση". Ωστόσο, όταν εξετάζεται προσεκτικά, αποκαλύπτεται ότι το σύστημα αυτό βασίζεται σε ένα πλέγμα ιδεών και αξιών που έχουν διαμορφωθεί και επιβάλλονται από τα ισχυρά συμφέροντα. Η εξέταση δείχνει, εξάλλου, ότι αυτές οι ιδέες και οι αξίες είναι οι κρυμμένες δυνάμεις πίσω από την κλιματική κρίση. Αυτές είναι οι οδηγοί πίσω από τις συχνές και σοβαρές πλημμύρες, τις ξηρασίες και τα κύματα καύσωνα, πίσω από τους πιο όξινους ωκεανούς, τα καταρρέοντα στρώματα πάγου, και την εξαφάνιση των παγετώνων. Μέρα με τη μέρα  το μοντέλο αυτό παρασύρει τον ανθρώπινο πολιτισμό σε έναν επικίνδυνο γκρεμό απειλώντας με πλανητική αυτοκτονία.

Το διακριτικό σήμα αυτού του υποδείγματος, το οποίο δεν είναι άλλο από το πρότυπο του εταιρικού καπιταλισμού, είναι ο εντοπισμός κάθε αξίας στο νομισματικό πλούτο. Η ανθρώπινη αξία, η αξία της εργασίας, η φυσική αξία όλων μεταφράζονται σε οικονομική αξία, και η τελευταία είναι η μόνη αξία στην οποία το μοντέλο αποδίδει απολυτότητα. Όλες οι άλλες αξίες θα πρέπει να υποβάλλονται στην αυτού μεγαλειότητα του νομισματικού πλούτου με τη μορφή της αύξησης των κερδών και των μεγαλύτερων αποδόσεων για τις επενδύσεις. Το μοντέλο υποθέτει ότι στόχος της οικονομίας είναι η συνεχής ανάπτυξη, με βάση την τρελή παραδοχή της απεριόριστης ανάπτυξης σε έναν πεπερασμένο πλανήτη.

Η ισχύς αυτού του τρόπου σκέψης στηρίζεται σε μια διαδικασία "αντικειμενοποίησης", πράγμα που σημαίνει ότι αντιμετωπίζει τα πάντα -τους ανθρώπους, τα ζώα και τα δέντρα, τα ποτάμια, τη γη, και τα βουνά - ως αντικείμενα που πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να δημιουργηθούν οικονομικά οφέλη για τις επιχειρήσεις, τα στελέχη τους και τους μετόχους τους. Αυτή η λογική της αντικειμενοποίησης και το συνοδευτικό σύστημα αξιών συνεπάγεται πολιτικές που αποσκοπούν στην ανεξέλεγκτη κυριαρχία και την υποταγή της φύσης. Το σύστημα εξαρτάται από την ανελέητη εξόρυξη των φυσικών πόρων για την παραγωγή ενέργειας και την παραγωγή προϊόντων για την πώληση στην αγορά. Μετατρέπει έτσι την γενναιοδωρία της φύσης σε ένα πλήθος προϊόντων, συχνά ανούσιων και επιπόλαιων αγαθών, αφήνοντας πίσω του βουνά από απόβλητα και ρύπανση. Ωστόσο, αυτοί στις θέσεις εξουσίας αρνούνται να αναλάβουν την ευθύνη για τα συντρίμμια που αφήνουν πίσω τους. Αντ 'αυτού, φορτώνουν την ...

δουλειά της απορρύπανσης στις κυβερνήσεις με μια διαδικασία που ονομάζεται πονηρά "εξωτερίκευση", με το λογαριασμό να πρόκειται να καλυφθεί από τη δημόσια χρηματοδότηση.

Το εταιρικό μοντέλο αντιμετωπίζει τους ανθρώπους ακριβώς όσο βάρβαρα αντιμετωπίζει τις πέτρες, τα δέντρα και το έδαφος. Εξωθεί τους αυτόχθονες πληθυσμούς έξω από τη γη τους και αντιμετωπίζει την εργασία ως μια αφηρημένη μεταβλητή, υποβιβάζοντας πραγματικούς ανθρώπους σε απλά στοιχεία μιας βάσης δεδομένων. Οι μεγα-πολυεθνικές στίβουν τους εργαζόμενους για την οικονομική αξία που μπορούν να δημιουργήσουν, ενώ αρνούνται να τους παράσχουν επαρκή δικαιώματα και οφέλη - πλεονεκτήματα που θα περιόριζαν τα περιθώρια κέρδους τους και θα έκαναν τις επιχειρήσεις λιγότερο «ανταγωνιστικές» στην παγκόσμια αγορά. Στη συνέχεια, όταν δεν είναι πλέον απαραίτητη η εργασία των εργαζομένων, η εταιρεία τους πετάει στην άκρη να φροντίσουν μόνοι τον εαυτό τους με την ίδια αδιαφορία, όπως θα πετούσαμε ένα άδειο πλαστικό μπουκάλι.

Το σύστημα αυτό ευδοκιμεί υποκινώντας μέσα στους ανθρώπους την ακόρεστη επιθυμία για κατανάλωση υλικών αγαθών. Το σχέδιο του είναι η απλή διαδικασία "αποδοτικότητας" με την οποία οι πόροι και η εργασία μετατρέπονται σε εμπορεύματα που μετατρέπονται σε νομισματικό πλούτο και υλικά απόβλητα. Η ταχεία αντικατάσταση μοντέλου, με την οποία το πέρυσι αστραφτερό iPad ή το αυτοκίνητο ή τα ρούχα, γρήγορα γίνονται ξεπερασμένα, χρησιμοποιείται για να αυξήσει τις πωλήσεις και έτσι να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη. Για να διατηρήσει την επιτάχυνση της οικονομίας, το σύστημα "σπρώχνει" πιστωτικά προγράμματα που μετατρέπουν τους ανθρώπους σε σκλάβους-χρέους υπόχρεους σε αδηφάγα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Ακόμη και εκείνοι που επιδιώκουν τριτοβάθμια εκπαίδευση τώρα αναμετρούνται με  τον κίνδυνο να γίνουν άμοιροι οφειλέτες για μια ζωή.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες λειτουργώντας σε αρμονία, επαναλαμβάνουν την καταστροφή που βλέπουμε γύρω μας, τα σημάδια ενός πλανήτη σε κίνδυνο. Ζούμε σε έναν κόσμο που επιβαρύνεται από την κουλτούρα του θανάτου, τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά. Εν μέσω αφάνταστης πολυτέλειας, σχεδόν 900 εκατομμύρια άνθρωποι πρέπει να υπομένουν σε χρόνια πείνα και υποσιτισμό. Εύκολα ιάσιμες ασθένειες να αποβαίνουν μοιραίες. Η διαφορά ανάμεσα σε μια ελίτ σούπερ-πλούσιων και όλους τους άλλους να διευρύνεται και η κλιματική διαταραχή να απαιτεί δεκάδες εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο. Αν δεν αλλάξουμε κατεύθυνση γρήγορα, το τελικό αποτέλεσμα θα μπορούσε κάλλιστα να είναι η κατάρρευση του ανθρώπινου πολιτισμού όπως τον ξέρουμε. Ωστόσο, δεν είμαστε χωρίς οδηγούς, γιατί στοχαστές όπως οι Lewis Mumford και David Korten, James Speth και Gar Alperovitz, έχουν εδώ και καιρό δείξει τον δρόμο για ένα καλύτερο μέλλον. Ίσως ήρθε η ώρα να τους δώσουμε την προσοχή μας.

Για να αποφευχθεί η πολιτισμική κατάρρευση, χρειαζόμαστε όχι μόνο νέες τεχνολογίες για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αλλά ακόμα πιο ουσιαστικά, ένα νέο παράδειγμα, ένα μοντέλο για μια "κουλτούρα της ζωής" που μπορεί να αντικαταστήσει την ολέθρια κουλτούρα του θανάτου. Χρειαζόμαστε, εν συντομία, έναν εναλλακτικό τρόπο κατανόησης του κόσμου και ένα εναλλακτικό σύνολο αξιών οδηγούν σε μια πιο ολοκληρωμένη σχέση των ανθρώπων μεταξύ τους, με τη φύση, και με το σύμπαν. Αυτό το πρότυπο θα πρέπει να έχει τις ρίζες του σε αυτό που εγώ αποκαλώ «επιβεβαίωση της υποκειμενικότητας» για να αντικαταστήσει τα άκαρδη διαδικασία της "αντικειμενοποίησης" του εταιρικού καπιταλισμού. Χρειαζόμαστε ένα όραμα που αναγνωρίζει τους άλλους ανθρώπους και άλλες μορφές ζωής, ως υποκείμενα εμπειρίας που διαθέτουν εγγενή αξία.

Το μοντέλο θα πρέπει επίσης να αναγνωρίσει τη φύση, το ίδιο τον Κόσμο στην ουσία, ως προικισμένο με μια έντονη υποκειμενική διάσταση, ακόμα και μια έμφυτη ευφυΐα με την οποία μπορεί να μετατρέψει αστερόσκονη σε πλανήτες που φέρνουν στο προσκήνιο μια αφθονία μορφών ζωής και τον υγρό μουχλιασμένο πηλό σε συνειδητά όντα με αισθήματα και σκέψεις και ιδανικά και ελπίδες και την έμφυτη ικανότητα να αντανακλούν το σύμπαν πίσω από τον εαυτό του.

Αυτή η αλλαγή κοσμοθεωρίας πρέπει να μας οδηγήσει στην ευλάβεια και το σεβασμό για το φυσικό κόσμο, αναγνωρίζοντάς τον ως το αναντικατάστατο σπίτι και την τροφό μητέρα μας. Θα πρέπει να αναγνωρίσει την περατότητα της φύσης, και να την αντιμετωπίσει ανάλογα, λαμβάνοντας υπόψη την ευθύνη μας απέναντι στις μελλοντικές γενιές. Θα πρέπει να προωθεί την αλληλεγγύη μεταξύ των λαών παντού βασισμένη στην ενσυναίσθηση, τον σεβασμό και τον κοινό ανθρωπισμό. Θα πρέπει να οδηγήσει στην ανάπτυξη της καλοήθους "κατάλληλης τεχνολογίας", την επιλεκτική χρησιμοποίηση των φυσικών πόρων και την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Θα πρέπει να υποστηρίξει περαιτέρω την ηθική της απλότητας, της ικανοποίησης και αυτοσυγκράτησης για να αντικαταστήσει την ακόρεστη όρεξη του καταναλωτισμού. Και πιο βαθιά απ 'όλα, θα πρέπει να ξυπνήσει μέσα μας μια φιλοδοξία προς την επικοινωνία με το σύμπαν και όλα τα έμβια όντα, προς μια εναρμόνιση μεταξύ των ανθρώπινων ιδανικών και των δημιουργικών ικανοτήτων του σύμπαντος.

Τώρα βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι, όπου θα πρέπει να επιλέξουμε μεταξύ ανταγωνιστικών κοσμοθεωριών. Ανάλογα με την επιλογή μας, μπορούμε να προχωρήσουμε σε μία από τις δύο κατευθύνσεις: μπορούμε να κινηθούμε προς την κατεύθυνση συνέχισης της ερήμωσης και την μελλοντική παγκόσμια κατάρρευση ή μπορούμε αντίθετα εμείς, να στραφούμε προς την εσωτερική ανανέωση και προς πιο υγιείς σχέσεις με το άλλο, με τη γη, και με το σύμπαν. Καθώς επιταχύνεται η κλιματική αλλαγή, το δίλημμα που έχουμε μπροστά μας ενισχύεται δραματικά, και ως εκ τούτου η ανάγκη να επιλέξουμε  σοφά μεγαλώνει όλο και πιο επιτακτικά.

Τα εμπόδια που αντιμετωπίζουμε είναι τεράστια. Πρέπει να αντιμετωπίσου τις ισχυρές εταιρείες που έχουν δεσμευτεί για ατελείωτα κέρδη, οι οποίες είναι έτοιμες να αντλήσουν από το έδαφος δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα για πολλά χρόνια, χωρίς την ανησυχία για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες. Αντ 'αυτού, εξαπολύουν σύννεφα σύγχυσης και απεικονίζουν τους αντιπάλους τους ως φανταχτερούς "δέντρο αγκαλίτσες" ή επικίνδυνους "οικο-τρομοκράτες." Πρέπει να ωθήσουμε τους δουλοπρεπείς πολιτικούς να δράσουν με τόλμη για την προστασία των ανθρώπων, και όχι των εταιρειών, αν και γνωρίζουμε ότι πολλοί από αυτούς χρωστούν τις ασφαλείς θέσεις τους στη γενναιοδωρία των βιομηχανιών άνθρακα. Και πρέπει να δούμε πέρα από τα φληναφήματα των mainstream μέσων μαζικής ενημέρωσης, που αρνούνται να αντιμετωπίσουν κρίσιμα θέματα με τη σοβαρότητα που τους αξίζει. Αντ 'αυτού θα πρέπει να αναλάβουμε την πειθαρχία της εκπαίδευσης ημών των ίδιων και της βοήθειας στους άλλους να αφαιρέσουν τις παρωπίδες που εμποδίζουν το όραμά τους.

Για να επικρατήσουμε έναντι αυτών των εμποδίων, θα χρειαστεί εξαιρετική αποφασιστικότητα και δύναμη θέλησης. Πρέπει να είμαστε ασυμβίβαστοι/ες στην επιμονή μας στην ανάγκη να αλλάξουμε τα πρότυπα - να κάνουμε τη μετάβαση σε ένα ανώτερο στάδιο στην τεχνολογική μας ανάπτυξη και στην πολιτιστική και πνευματική μας εξέλιξη. Για τον εαυτό μας και για τις επόμενες γενιές, πρέπει να αποκηρύξουμε ξεκάθαρα την κουλτούρα του θανάτου και να αγκαλιάσουμε ένα νέο όραμα, μια νέα οικονομία, μια νέα κουλτούρα αφιερωμένη στην πραγματική βελτίωση της ζωής.

Μεγάλη ζημιά έχει ήδη γίνει. Έχουμε καθυστερήσει πολύ - πάρα πολύ - και τρομερές συνέπειες βρίσκονται μπροστά μας για τους πληθυσμούς σε όλο τον κόσμο. Ο παγκόσμιος Νότο και τα μικρά νησιωτικά κράτη, θα αντιμετωπίσουν τα σοβαρότερα προβλήματα, αλλά καμία χώρα δεν εξαιρείται από τις Ερινύες που εξαπολύει η αποσταθεροποίηση του κλίματος. Μπορεί να μην είναι πολύ αργά, όμως, να αλλάξουμε πορεία, αν έχουμε την πεποίθηση ότι μπορούμε ακόμα να αποφύγουμε τα χειρότερα. Αλλά για να πετύχουμε πρέπει να πιέσουμε σκληρά, εμμένοντας στην πεποίθηση ότι «Μαζί μπορούμε να τα καταφέρουμε." Η Μεγάλη Πορεία για την Κλιματική Αλλαγή θα είναι μια ισχυρή απόδειξη της δύναμης που έρχεται μέσα από την ενότητα.

** βουδιστή μοναχού, ακτιβιστή για το περιβάλλον

  
*πηγή: tricycle.com - το άρθρο εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Truthout  
- μτφ στα ελληνικά Γιώργος Παπασπυρόπουλος

*Ο Bhikkhu Bodhi είναι Βουδιστής μοναχός της παράδοσης Theravada  και πρώην αρχισυντάκτης της Εταιρείας Βουδιστικών Εκδόσεων στο Kandy, της Σρι Λάνκα. Τελευταία δημοσίευση του είναι μια πλήρης μετάφραση του Anguttara Nikaya (Wisdom Publications, 2012). Ίδρυσε την οργάνωση Buddhist Global Relief το 2008.

Image: Chrystal Clarity. Courtesy People's Climate March.


Οι βουδιστικές κοινότητες της Νέα Υόρκης και πέρα από αυτήν, βαδίζουμε για την κλιματική δικαιοσύνη στις 21 Σεπτεμβρίου Εγγραφείτε για να λαμβάνετε ενημερώσεις, συμπεριλαμβανομένου του σημείου συνάντησης για τις βουδιστικές ομάδες, εδώ . 


Πηγή:http://aristeristrouthokamilos.blogspot.gr/2014/08/blog-post_15.html