Του Σπύρου Στάλια
[Οικονομολόγου PhD]
Θα έχετε δει αυτόματους πωλητές προϊόντων. Είναι ένα μεγάλο καλοχρωματισμένο κουτί, έντονα φωτισμένο, τοποθετημένο σε ’περατζάδα’ και μέσα έχει σάντουιτς, γλυκά, νερά, σοκολάτες, καφέδες, αναψυκτικά κ.α.
Στο πλάι δεξιά ή αριστερά, υπάρχει μια υποδοχή και εκεί εισάγετε τα χρήματα που απαιτούνται για να αγοράσετε αυτό που επιθυμείτε. Ρίχνετε τα αναγκαία κέρματα, επιλέγετε αυτό που θέλετε, πατώντας ένα κουμπί, και σε μια καταπακτή κατεβαίνει η ’όρεξη’ σας και όλα είναι μια χαρά... Εσείς πήρατε αυτό που θέλετε και το μηχάνημα σας το έδωσε, αφού πρώτα δαπανήσατε.
Αν υποθέσουμε ότι για αρκετές μέρες κάνεις δεν αγοράζει τίποτα, δεν δαπανά κάνεις, τότε ότι υπάρχει μέσα στο μηχάνημα θα χαλάσει. Αν κάνεις δεν δαπανήσει, κατ ανάγκη αυτοί που παράγουν, για να γεμίσει με εμπορεύματα το μηχάνημα, θα σταματήσουν να παράγουν. Δηλαδή η δαπάνη προηγείται της παραγωγής.
Κάπως έτσι, και χωρίς να κάνουμε μεγάλο λάθος, είναι και η πραγματική οικονομία. Φανταστείτε την οικονομία σαν αυτό το μεγάλο κουτί που πριν περιέγραψα. Μέσα υπάρχουν εργαζόμενοι και υλικοί πόροι. Κάποιος λοιπόν θα πρέπει να ρίξει σε αυτό το κουτί χρήμα για να αγοράσει την εργατική τους δύναμη και τους πόρους που υπάρχουν, και να τους ’καταναλώσει’ στην παραγωγική διαδικασία. Αν κάνεις αυτό δεν το κάνει τότε θα έχουμε ανέργους, ανενεργούς πόρους, δυστυχισμένη χώρα, έτοιμη για κοινωνική αναταραχή. Όπως είμαστε ακριβώς τώρα.
