"Unschooling" ή ποιοτικά σχολεία για όλους;

Της Γεωργίας Βαλωμένου

Υπάρχει στο facebook μια σελίδα με τον τίτλο Unschooling – Greece (Αποσχολειοποίηση)  “Για την προώθηση του unschooling και της ελευθερίας”. Εκεί διαβάζουμε ότι το σχολείο είναι φυλακή, ότι είναι μηχανισμός προπαγάνδας, ότι βλάπτει τα παιδιά. 

Παράλληλα μια πολύ αξιόλογη επιστήμονας, ερευνήτρια και αρθρογράφος, η Νέλλυ Ψαρρού, εξέδωσε πρόσφατα ένα βιβλίο με τίτλο "12 Χρόνια Φυλακή", το οποίο αναφέρεται στη 12χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, και συγκεκριμένα στον τρόπο που το εκπαιδευτικό σύστημα προετοιμάζει τους πολίτες για την ομαλή και πειθήνια ένταξή τους στο υπάρχον πολιτικό σύστημα.

Κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει με σοβαρά επιχειρήματα το αντίθετο. Το σχολείο είναι αναμφίβολα μηχανισμός πειθάρχησης και ιδεολογικής ενσωμάτωσης. Επίσης το σχολείο είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας με όλα της τα στραβα, αφού σ΄αυτό υπάρχουν και αναπαράγονται κοινωνικές ανισότητες, και εξουσιαστικές δομές. 

Γι’ αυτούς τους λόγους αλλά και για πολλούς άλλους είναι ανάγκη να γίνουν μεγάλες αλλαγές στο υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα, και όχι μόνο το ελληνικό που τελευταίως βάλλεται και συρρικνώνεται.

Το unschooling , πέρα από μια πρόταση εναλλακτικού τρόπου μόρφωσης, εκτός τυπικών δομών, η οποία είναι βεβαια στην διακριτική ευχέρεια κάθε γονιού και εξαρτάται εν πολλοίς και από τις δυνατότητές του, μοιάζει να διεκδικεί την απελευθέρωση από την υποχρεωτικότητα της εκπαίδευσης. Διεκδικεί δηλαδή την ελευθερία λειτουργίας μη τυπικών (ιδιωτικών) δομών εκπαίδευσης όπως το homeschooling, δηλαδή η κατ’ οίκον διδασκαλία η οποία σήμερα μπορεί να γίνει μόνο σε ειδικές συνθήκες (προβλήματα υγείας συνήθως).

Απέναντι στο «σχολείο φυλακή» διεκδικείται το δικαίωμα του να αναθρέφει κανείς παιδιά ελεύθερα και μοναδικά, παιδιά που δεν βιώνουν τον καταναγκασμό της πειθάρχησης σε κανόνες, την ομοιομορφία, την καταπίεση της σωστής απάντησης που σκοτώνει την φαντασία. Μικρούς πρίγκιπες και πριγκίπισσες, με ποικίλες δραστηριότητες και ενδιαφέροντα προσαρμοσμένα στις ανάγκες και τις επιθυμίες τους, μια ελίτ. 

Μέντορες και παιδαγωγοί οι ίδιοι οι γονείς που θα περνούν πολύ δημιουργικό χρόνο με τα παιδιά τους διαμορφώνοντας το πρόγραμμα των δραστηριοτήτων τους και περνώντας τους τελικά την δική τους μοναδική αντίληψη για τον κόσμο. 

Ακούγεται δελεαστικό και δικαιολογημένα. Ειδικά αν παραβλέψει κανείς το ενδεχόμενο οι γονείς να έχουν μια διεστραμμένη αντίληψη για της πραγματικότητας, να είναι πχ οπαδοί μιας αίρεσης ή μιας ομάδας φανατικών οτιδήποτε, ή να έχουν ψυχολογικά προβλήματα. Και το πολύ πιο σοβαρό και πολιτικού ενδιαφέροντος ενδεχόμενο, οι γονείς να μην παρέχουν στο παιδί τους μια ικανοποιητική μόρφωση γιατι απλά δεν το θεωρούν σημαντικό και δεν ενδιαφέρονται να την παρέχουν.

Αλλωστε η υποχρεωτικότητα της εκπαίδευσης στόχο είχε να εξαλείψει τον αναλφαβητισμό. Δυο μόλις γενιές πριν ήταν πολύ διαδεδομένο, ειδικά στην επαρχία και ειδικά για τα κορίτσια να μην στέλνονται στο σχολείο. Η υποχρεωτική εκπαίδευση είναι κατάκτηση λαϊκών αγώνων, ενώ πάγιο αίτημα της αριστεράς είναι η 12χρονη (αντί της 9χρονης που ισχύει σήμερα) υποχρεωτική, δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση.  

Σημερα η μαθητική διαρροή αυξάνεται λόγω της κρίσης, ενώ τα παιδιά των μεταναστών δεν πάνε στο σχολείο σε ένα μεγάλο ποσοστό. Μένουν στο σπίτι και βοηθούν όπως μπορούν στο βιοπορισμό της οικογένειας. Ειδικά γι αυτά τα παιδιά το σχολείο είναι κάτι πολύ περισσότερο από έναν παροχέα γνώσεων, είναι η ευκαιρία τους να ενταχθούν στην κοινότητα. Ειδικά γι αυτά τα παιδιά η πρόσβαση στην εκπαίδευση είναι προνόμιο.

Τα παιδιά που μένουν εκτός εκπαίδευσης, καταρτισης και απασχόλησης (NEETS, not in Εducation, Employment or Training) πολύ συχνά  περιθωριοποιούνται. 

Οποιος θέλει και μπορεί να παρέχει στα παιδιά του μια εκπαίδευση καλύτερη απο αυτήν του σχολείου, ιδιωτικού ή δημόσιου, μπορεί (και πρέπει) το κάνει παράλληλα με το σχολείο. Είναι στο χέρι μας να εξασφαλίσουμε στα παιδιά μας ελεύθερο και δημιουργικό χρόνο που τον έχουν ανάγκη, αντι να τα πιέζουμε να ανταποκριθούν στις υπερβολικές και άγονες απαιτήσεις μια εκπαίδευσης που γίνεται ολοένα και πιο ανταγωνιστική και εξετασιοκεντρική. Να τους παρέχουμε ανοιχτούς ορίζοντες, ελευθερία σκέψης και έκφρασης, ποικιλία παραστάσεων και ερεθισμάτων. Ανάλογα με τον οβολό μας μπορούμε να τους προσφέρουμε επίσης μαθήματα στα πεδία των ενδιαφερόντων τους (μουσική, εικαστικά, θέατρο, χορό, αθλητισμό).

Δεν έχουμε όμως δικαίωμα στις παρούσες συνθήκες να διεκδικούμε την κατάργηση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και τις αντικατάστασή της από άτυπες δομές γιατί αυτό εγκυμονεί κινδύνους κυρίως για τα παιδιά των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων, τα παιδιά των φτωχών και των μεταναστών που θα μείνουν έτσι στο κοινωνικό περιθώριο.

Αντί γι αυτό ας διεκδικήσουμε ένα ποιοτικό σχολείο για όλα τα παιδιά και ας αγωνιστούμε γι αυτό σαν γονείς και σαν εκπαιδευτικοί.

Πηγή:: http://www.toportal.gr/?i=toportal.el.koinwnia&id=5455#sthash.qOHV2DnQ.PamQc0Xl.dpuf