ΙΤΑΛΙΑ:Τρόικα, διαγραφή ή λιρέτα...

Η οικονομία της Ιταλίας είναι βυθισμένη στην ύφεση για περίπου έξι χρόνια - παρά το ότι το προηγούμενο τρίμηνο παρουσίασε μία «αναλαμπή ανάκαμψης». Η βιομηχανική παραγωγή της είναι κάτω από τα επίπεδα του 1980, τα τραπεζικά δάνεια προς τις επιχειρήσεις εξακολουθούν να μειώνονται με ρυθμό 4,5%, οι τιμές των ακινήτων συνεχίζουν την καθοδική τους πορεία, ενώ ο μέσος χρόνος, ο οποίος απαιτείται για την πώληση ενός σπιτιού, αυξήθηκε στους 9,4 μήνες, από 8,8 προηγουμένως (γράφημα).

Ο πρόεδρος του επιχειρηματικού συνδέσμου της Ιταλίας, σε μία ανοιχτή επιστολή του προς τον ηγέτη της χώρας, δήλωσε πως ο κλάδος δεν μπορεί να συνεχίσει άλλο - πως η περιοχή μετατρέπεται σε μία βιομηχανική έρημο, με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να ευρίσκονται στα πρόθυρα των μαζικών χρεοκοπιών, συνοδευόμενων από αντίστοιχες απολύσεις εργαζομένων.

Αρκετοί δε παρομοιάζουν την κατάσταση της με αυτήν της δεκαετίας 1929-1939 (ύφεση της τάξης του -20%), συγκρίνοντας την υιοθέτηση του ευρώ με την τότε σύνδεση του νομίσματος της με το χρυσό - λέγοντας χαρακτηριστικά πως ούτε ο Μουσολίνι δεν ήταν τόσο τρελός, ώστε να επιμένει στη διατήρηση του κανόνα του χρυσού, μέχρι τελικής πτώσης.

Συνεχίζοντας, ο θανατηφόρος συνδυασμός της οικονομικής συρρίκνωσης, της μείωσης του ΑΕΠ δηλαδή (γράφημα), με έναν μηδενικό πληθωρισμό (υπενθυμίζουμε πως στην Ελλάδα δεν βιώσαμε μία απλή συρρίκνωση, αλλά μία άνευ προηγουμένου κατάρρευση, με αρνητικό και όχι με μηδενικό πληθωρισμό), οδηγεί το δημόσιο χρέος προς τα πάνω - παρά την πολιτική λιτότητας που εφαρμόζει η χώρα, καθώς επίσης παρά το πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 2% που πέτυχε πρόσφατα.

Έτσι λοιπόν, το δημόσιο χρέος εκτινάχθηκε στο 135,6% του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο του 2014, από 130,2% ένα έτος ενωρίτερα - ενώ υπολογίζεται πως θα πλησιάσει το 140% στα τέλη του έτους (η Ελλάδα χρεοκόπησε με δημόσιο χρέος κάτω του 130% του ΑΕΠ).

Παρά το ότι δε τα ονομαστικά επιτόκια δανεισμού της (αποδόσεις ομολόγων) είναι πολύ χαμηλά, λόγω των συνεχών «παρεμβάσεων» της ΕΚΤ στη δευτερογενή αγορά, τα πραγματικά επιτόκια παραμένουν υψηλά - ενώ, εάν βυθιστεί τελικά στον αποπληθωρισμό, τα πραγματικά επιτόκια θα είναι θανατηφόρα.

Πόσο μάλλον όταν οι τόκοι επιβαρύνουν ένα συνεχώς αυξανόμενο συνολικό δημόσιο χρέος της τάξης των 2,1 τρις € (πάνω από 2,8 τρις 5), με μέση λήξη των ομολόγων δανεισμού μόλις 6,3 χρόνια - όπου, εάν ξαφνικά οι αγορές αντιδράσουν, πουλώντας μαζικά τα ιταλικά ομόλογα, ο ευρωπαϊκός μηχανισμός στήριξης θα δυσκολευθεί πολύ, εάν, να παρέμβει.

Η λύση της αναστολής της δημοκρατίας

Η ύφεση «διαβρώνει» τα φορολογικά έσοδα του δημοσίου σε τέτοιο βαθμό, ώστε η κυβέρνηση της να αναγκασθεί σε νέες περικοπές δαπανών ύψους άνω των 20 δις € - με αποτέλεσμα να επιδεινωθεί ο σπειροειδής καθοδικός κύκλος της οικονομίας της.

Σύμφωνα δε με μία μελέτη, η Ιταλία θα πρέπει να «παράγει» πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 5% για να σταθεροποιηθεί το χρέος της, εάν ο πληθωρισμός είναι 2% - με το απαιτούμενο πρωτογενές πλεόνασμα να φτάνει στο αυτοκαταστροφικό 7,8% εάν ο πληθωρισμός παραμείνει μηδενικός.

Από το γεγονός αυτό συμπεραίνουμε γιατί το ελληνικό χρέος συνεχίζει να αυξάνεται με καταιγιστικό ρυθμό, αφού η χώρα μας είναι βυθισμένη στην ύφεση και στον αποπληθωρισμό, με αστείο ουσιαστικά πρωτογενές πλεόνασμα -εάν υποθέσουμε ότι υπάρχει πραγματικά. Διαπιστώνεται επίσης το ελληνικό αδιέξοδο, εάν συνεχιστεί η ίδια πολιτική - χωρίς μία μεγάλη πλέον διαγραφή χρέους, καθώς επίσης χωρίς ισχυρά μέτρα ανάπτυξης.

Συνεχίζοντας, είναι προφανώς «φύσει αδύνατον» να επιτύχει η Ιταλία τόσο μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα - οπότε θα πρέπει να αναζητήσει επειγόντως άλλες λύσεις. Πόσο μάλλον όταν ο προϋπολογισμός της είναι ελλειμματικός (γράφημα), με ελάχιστες πιθανότητες να αντιστραφεί η τάση.

Παρά το ότι όμως η Ευρώπη συμβουλεύει την Ιταλία να αναστείλει τη δημοκρατία στη χώρα (δήθεν για να διασωθεί, στην πραγματικότητα για να διασώσει το ευρώ). με την έννοια της υπαγωγής της στην Τρόικα, οι πολίτες της φαίνεται να έχουν διαφορετική άποψη.

Επομένως η κυβέρνηση μάλλον θα αναγκασθεί είτε να καταφύγει στο κλαμπ του Παρισιού, για να διαπραγματευθεί τη διαγραφή μεγάλου μέρους των δημοσίων χρεών (όπως πιθανολογούμε πως θα κάνει και η Ελλάδα το Σεπτέμβρη), είτε να εγκαταλείψει το ευρώ - υιοθετώντας και υποτιμώντας ξανά τη λιρέτα.

Κανένας βέβαια δεν αμφιβάλλει πως ένας από τους βασικούς λόγους της καταστροφής της οικονομίας της χώρας ήταν η υιοθέτηση του ευρώ - επειδή έκτοτε δεν είχε τη δυνατότητα της υποτίμησης του νομίσματος της, όταν το απαιτούσε η μείωση της ανταγωνιστικότητας της. Αυτό δεν έχει σχέση μόνο με τη Γερμανία, όπου το «ιταλικό ευρώ» είναι ουσιαστικά υπερτιμημένο κατά 30% σε σχέση με το «γερμανικό ευρώ», αλλά και με τους βασικούς ανταγωνιστές της - οι οποίοι είναι κυρίως η Κίνα. καθώς επίσης οι αναδυόμενες οικονομίες της Ασίας, η Τουρκία και η Ανατολική Ευρώπη.

Αυτή είναι ουσιαστικά η «Αχίλλειος πτέρνα» της ιταλικής οικονομίας, η οποία είναι πολύ δύσκολο να θεραπευθεί -επί πλέον, όλα όσα έχουν σχέση με την μερκαντιλιστική πολιτική της Γερμανίας (ανάπτυξη βασισμένη στις εξαγωγές και στο μισθολογικό dumping), μέσω της οποίας τρέφεται από τις σάρκες των «εταίρων» της.

Τα αδιέξοδα

Ένας από τους λόγους αποτυχίας της χώρας φαίνεται να είναι η έλλειψη επενδύσεων σε ανθρώπινο κεφάλαιο-στην εκπαίδευση. Σύμφωνα με στοιχεία του Ο.Ο.Σ.Α. Η Ιταλία δαπανά το 4,7% του ΑΕΠ της για την παιδεία – όταν ο μέσος όρος στις χώρες του Οργανισμού είναι 6,3%. Το ποσοστό δε των νέων ηλικίας 25-34 ετών, οι οποίοι ολοκληρώνουν ανώτερες σπουδές είναι μόλις 21%- όταν ο μέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι 39%, με τους μισθούς των εκπαιδευτικών να είναι εξαιρετικά χαμηλοί.

Απο την άλλη πλευρά, στα θετικά της χώρας συγκαταλέγεται το χαμηλό συνολικό (δημόσιο και ιδιωτικό) χρέος της  , το οποίο βρίσκεται στο 270% του ΑΕΠ της -πολύ χαμηλότερο απο αυτό της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Σουηδίας, των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας ή της Ολλανδίας.

Επίσης τα περιορισμένα ενυπόθηκα δάνεια των Πολιτών της, η καθαρή διεθνής επενδυτική της θέση (στο -32% του ΑΕΠ, έναντι -92% της Ισπανίας και -100% της Πορτογαλίας) καθώς και το θετικό εμπορικό της ισοζύγιο (γράφημα)

Στα πλαίσια αυτά και χωρίς να επεκταθούμε στο τραπεζικό της πρόβλημα (το οποίο εντείνεται από τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία, λόγω της έκθεσης των τραπεζών της εκεί), η μοναδική λύση που φαίνεται να έχει απομείνει στη χώρα είναι η αποχώρηση της από το κοινό νόμισμα - εάν εξαιρέσουμε βέβαια τη διαγραφή μεγάλου μέρους των χρεών της, μίας τάξης μεγέθους των 800-900 δις €.

Φυσικά τυχόν έξοδος της από την Ευρωζώνη θα εκτόξευε στα ύψη το εξωτερικό χρέος της, καθιστώντας ενδεχομένως αδύνατη την εξυπηρέτηση του - πόσο μάλλον την αποπληρωμή του. Επομένως, θα έπρεπε να συνοδευτεί με μία ανάλογη διαγραφή, η οποία όμως θα όφειλε να επεκταθεί και στον ιδιωτικό τομέα - κάτι εξαιρετικά δύσκολο, εάν όχι ανεφάρμοστο.

«Εμπρός γκρεμός και πίσω ρέμα» λοιπόν και για την Ιταλία - όπως και για πολλές πλέον χώρες της Δύσης, οι οποίες καταρρέουν η μία μετά την άλλη, σαν τις πλάκες του ντόμινο. Εάν δε επικεντρωθούμε στις «οικονομικές διασυνδέσεις» της Ιταλίας με τη Γαλλία, τραπεζικές και άλλες, θα κατανοήσουμε αμέσως πως τυχόν πτώση της Ιταλίας, θα συμπαρέσυρε ακαριαία τη Γαλλία - οπότε ολόκληρη της Ευρωζώνη.

Ολοκληρώνοντας, υπενθυμίζουμε πως η Ιταλία δεν μπορεί να πληρώσει τα χρέη της προς τον ιδιωτικό τομέα, τα οποία συσσωρεύονται διαρκώς - με αποτέλεσμα πολλές επιχειρήσεις της, οι οποίες προμηθεύουν το δημόσιο, να χρεοκοπούν ή να απολύουν μαζικά εργαζομένους. Καθημερινά δε το 2013 έκλειναν 54 εταιρείες -με τον αριθμό των αυτοκτονιών στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να αυξάνεται δραματικά.

Επίλογος

Η κρίση χρέους δεν είναι εύκολο να αντιμετωπισθεί ειρηνικά - εκτός εάν επιτευχθεί μια ανάλογη διεθνής συμφωνία, όπως αυτή του Bretton Woods, η οποία να συμπεριλαμβάνει πάγωμα ή διαγραφή χρεών σε παγκόσμια κλίμακα.

Δυστυχώς όμως, σπάνια πρυτανεύει η λογική στον πλανήτη, κρίνοντας από τη μακραίωνη ιστορία του - γεγονός που τεκμηριώνεται από την αλαζονική στάση της Γερμανίας, όσον αφορά την Ευρωζώνη, καθώς επίσης την επιμονή της στη μερκαντιλιστική πολιτική, από τις επιθέσεις εναντίον του δολαρίου εκ μέρους των BRICS, από τις προσπάθειες των Η.Π.Α. να οδηγήσουν σε πόλεμο τη Ρωσία, από όλα όσα συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή, καθώς επίσης από πάρα πολλά άλλα γεγονότα.

Κλείνοντας, η Ελλάδα έχει συγκριτικά τα μικρότερα προβλήματα, σε σχέση με πολλές άλλες χώρες - παρά το ότι η κυβέρνηση της είναι ανεπαρκής, αδυνατώντας να ανταπεξέλθει με το έργο της. Εν τούτοις, δεν κινδυνεύει λιγότερο, επειδή ο πλανήτης σήμερα λειτουργεί όπως τα συγκοινωνούντα δοχεία - με αποτέλεσμα, τυχόν έκρηξη σε κάποιο από αυτά, να πυροδοτεί σε χρόνο μηδέν όλα τα υπόλοιπα.

Analyst Team

Πηγή:http://www.analyst.gr/2014/08/17/troika-diagrafi-h-lireta/