Ενενήντα μέρες αγωνίας

Δύση και Ρωσία τραβάνε το τεντωμένο σχοινί όσο μπορούν, με τις συνέπειες της κόντρας να είναι απρόβλεπτες αν χαθεί ο έλεγχος. Οι δυο πλευρές επιτίθενται με εκατέρωθεν κυρώσεις, τις συνέπειες των οποίων βιώνουν εδώ και λίγες μέρες και οι Έλληνες αγρότες, κτηνοτρόφοι κι έμποροι, λόγω του ρωσικού εμπάργκο.

Ωστόσο, τα πράγματα είναι ακόμα πιο σοβαρά. Είναι ορατός ο κίνδυνος αυτό το παιχνίδι «τιμωρίας» και κόντρα «τιμωρίας», με φόντο την Ουκρανία, να «εκπυρσοκροτήσει», τελικά, στις διεθνείς αγορές. Υπάρχει, δηλαδή, πιθανότητα οι κυρώσεις ενάντια στη Ρωσία και οι αλυσιδωτές αντιδράσεις που αυτές θα προκαλέσουν, να τραβήξουν την παγκόσμια οικονομία πίσω στην ύφεση! Μάλιστα, ειδικοί θεωρούν ότι το συγκεκριμένο ρίσκο για ντόμινο είναι σημαντικό.

Δεν χρειάζεται να αναφερθεί ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είχε καταστροφικές συνέπειες ειδικά για την Ευρώπη, που προσπαθεί μετά κόπων και βασάνων να ορθοποδήσει πρώτη φορά μετά το 2008. Συνέπειες, όμως, θα υπάρχουν και για τη Ρωσία, τις ΗΠΑ, αλλά και για τις δυνατές οικονομίες της Ασίας.

Μια βασική παράμετρος των συνεπειών των κυρώσεων έχει να κάνει με τον τραπεζικό τομέα. Από το 2006 και έπειτα, ο τραπεζικός τομέας της Ρωσίας είναι στενά συνδεδεμένος με τον ευρωπαϊκό και σε έναν μικρότερο βαθμό με τον αμερικανικό. Συγκεκριμένα, η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών έχει συνολική έκθεση στη Ρωσία 173,7 δισ. δολάρια (στοιχεία Μαρτίου 2014), από 155,4 δισ. δολάρια που ήταν το 2011. Οι δείκτες, δηλαδή, πριν κλιμακωθεί η ένταση Δύσης - Ρωσίας για το ουκρανικό ήταν σαφώς ανοδικοί.

Ο κίνδυνος αστάθειας

Οι οικονομικές κυρώσεις, όμως, που ανακοίνωσαν Ευρώπη και ΗΠΑ, όπως και η απάντηση της Ρωσίας, πρόκειται να επιταχύνουν δύο κυρίαρχες τάσεις που είχαν ήδη αρχίσει αμέσως μετά τα γεγονότα της Κριμαίας:

◆ Τη φυγή κεφαλαίων από τη Ρωσία.

◆ Και τη «σιωπηρή» διακοπή της πίστωσης των δυτικών τραπεζών προς τη Ρωσία.

Το πρώτο εξάμηνο του 2014, πάνω από 75 δισ. δολάρια έκαναν φτερά από τη χώρα του Πούτιν, ενώ το τελευταίο διάστημα μεγάλες δυτικές τράπεζες κλείνουν τις στρόφιγγες της πίστωσης σε ολόκληρη τη ρωσική οικονομία.

Παρ’ ότι οι επιπρόσθετες ευρωπαϊκές κυρώσεις είναι γενικά σκληρότερες από αυτές που πολλοί ανέμεναν, ουσιαστικά είναι προσεκτικά σχεδιασμένες ώστε να ελαχιστοποιούν όσο το δυνατόν τον κίνδυνο μετάδοσης παρενεργειών σε όλη την Ε.Ε. Ειδικά οι ευρωπαϊκές θυγατρικές μεγάλων ρωσικών τραπεζών, όπως της VTB και της Sberbank, αφήνονται σε μεγάλο βαθμό ανεπηρέαστες καθώς τους επιτρέπεται να μεταφέρουν κέρδη ή και να δανειοδοτούν τις μητρικές τράπεζες στη Ρωσία.

Η πιο σημαντική, όμως, λεπτομέρεια είναι ότι οι κυρώσεις που ανακοίνωσε η Ευρώπη θα ισχύσουν για μόλις 90 ημέρες και στη συνέχεια θα επανεξεταστούν, σύμφωνα με τα ανακοινωθέντα. Αυτό εξυπηρετεί δύο σκοπούς:

◆ Να περιοριστεί ο όποιος πανικός στο ρωσικό τραπεζικό σύστημα (μια και μόνο η ιδέα του πανικού θα είχε παγκόσμιες συνέπειες).

◆ Να δοθούν κίνητρα στον Πούτιν ώστε εν τέλει να έρθει πιο κοντά σε μια συμφωνία για την Ουκρανία. Πολύ πριν εκπνεύσει το ένα έτος του ρωσικού εμπάργκο...

Ουσιαστικά ο στόχος των ευρωπαϊκών κυρώσεων είναι να επιφέρουν μεν ένα πλήγμα στη Ρωσία, αλλά μετριάζοντας όσο είναι εφικτό τον κίνδυνο αστάθειας στην οικονομία της Ευρώπης, σε μία κρίσιμη στιγμή για την ευρωζώνη, καθώς ο φόβος ότι μπορεί να «γλιστρήσει» σε ένα σπιράλ αποπληθωρισμού διαρκώς μεγαλώνει.

Οι όροι για διάλογο

Στην πραγματικότητα, είναι τέτοια η αλληλεξάρτηση και διασύνδεση μεταξύ δυτικού - ρωσικού χρηματοπιστωτικού και εμπορικού τομέα, ώστε πολλοί οικονομολόγοι τρέμουν στην ιδέα μιας ρωσογενούς οικονομικής κρίσης, που θα σύρει την παγκόσμια οικονομία σε μια καινούργια, βιβλικών διαστάσεων αυτήν τη φορά, ύφεση.

Ακριβώς για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, πολλοί υψηλά ιστάμενοι Γερμανοί αξιωματούχοι, μεταξύ των οποίων και η καγκελάριος Μέρκελ, ελπίζουν ότι τελικά θα καταφέρουν να αρχίσουν ξανά συνομιλίες με τη ρωσική πλευρά σχετικά με τη μοίρα της Ουκρανίας. Πριν από την κατάρριψη του μαλαισιανού αεροσκάφους, άλλωστε, το Βερολίνο βρισκόταν ήδη σε διάλογο με τη Μόσχα για το περίγραμμα μιας πιθανής συμφωνίας, και μάλιστα με αισιόδοξες προοπτικές επίτευξής της. Με τρία σημεία - κλειδιά του διαλόγου:

◆ Την αμετακίνητη θέση της Ρωσίας να αναγνωριστεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Κριμαία σχετικά με τη βούληση του πληθυσμού να ενωθεί με τη Ρωσία.

◆ Ως αντάλλαγμα η Ρωσία θα διακόψει τη στήριξη των ρωσόφωνων ανταρτών στην ανατολική Ουκρανία και επίσης θα αποζημιώσει το Κίεβο για τις απαιτήσεις του στην Κριμαία. Μάλιστα, το υπό συζήτηση ποσό στις συνομιλίες Βερολίνου - Μόσχας ήταν 1 δισ. δολάρια ή και παραπάνω.

◆ Τέλος, Ρωσία και Ουκρανία θα επιχειρούσαν να επαναδιαπραγματευτούν μια μακροπρόθεσμη συμφωνία για παροχή φυσικού αερίου.

Το Κίεβο δεν ήταν ενθουσιασμένο με αυτούς τους όρους, όμως η Μόσχα είχε δείξει ότι θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση διαπραγματεύσεων για μια μελλοντική συμφωνία. Όλα αυτά, όμως, «πάγωσαν» μετά την κατάρρευση του Μπόινγκ.

Η Ευρώπη ελπίζει διακαώς να ξαναρχίσει ο διάλογος σε περίπου 90 ημέρες. Στην περίπτωση που αυτό δεν συμβεί και υπάρξει παράταση μέτρων και αντιμέτρων, οι ευρωπαϊκές αλλά και οι παγκόσμιες αγορές ίσως πρέπει να προσδεθούν για επερχόμενες σοβαρές αναταράξεις. Και δεν χρειάζεται να πούμε τι μπορεί να σημαίνει αυτό και για μια οικονομία που παραπαίει, όπως η ελληνική...

Το εμπάργκο, λοιπόν, στα «δυτικά» αγροτικά προϊόντα από τη Ρωσία, και οι όποιες συνέπειες, είναι μάλλον ο... πρόλογος απ’ όλα όσα ενδέχεται να συμβούν, αν η ένταση συνεχιστεί. Έτσι κι αλλιώς εκεί που διακυβεύονται τα κολοσσιαία συμφέροντα είναι στο ενεργειακό. Αν εκεί τα «σπάσουν» οριστικά οι υπερδυνάμεις, τότε η κατάσταση δύσκολα θα μαζεύεται...

Από το Ποντίκι

http://www.topontiki.gr/article/80731/Eneninta-meres-agonias