Πλην Ελλήνων

Του Κώστα Βεργόπουλου

Σε πρόσφατη εξομολόγησή του, ο Αμερικανός δικαστής Τόμας Γκρίεζα, που καταδίκασε σε δεύτερο βαθμό την Αργεντινή να πληρώσει κατά προτεραιότητα τα «κερδοσκοπικά ταμεία», προτού αποπληρώσει τους δανειστές που είχαν αποδεχθεί την απομείωση κατά 70% των απαιτήσεών τους, παραδέχεται ότι εξ αρχής στόχος του ήταν όχι τόσο να λειτουργήσουν τα CDS υπέρ των κερδοσκόπων, όσο κυρίως να θέσει την οφειλέτρια χώρα σε καθεστώς «επιλεκτικής χρεοκοπίας». Με αυτό τον τρόπο, η Αργεντινή δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση, αλλά η μεταχείρισή της από τους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς θεσμούς εγκαινιάζει νέα φάση στην εξέλιξη της τρέχουσας κρίσης.

Ο νομπελίστας Τζοζέφ Στίγκλιτς και 100 Αμερικανοί οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι η κήρυξη της Αργεντινής σε «επιλεκτική χρεοκοπία» αποτελεί βόμβα στη λειτουργία του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος και της διεθνούς οικονομίας.

Στην επιδίωξή του να τιμωρήσει τη χώρα χαρακτηρίζοντάς την «αναξιόχρεη», ο δικαστής βρήκε σύμμαχο τη Διεθνή Ένωση Σουάπς και Παραγώγων (ISDA), η οποία έσπευσε να υιοθετήσει τον χαρακτηρισμό, τον οποίο πρόθυμα ακολούθησαν οι υποβαθμίσεις πιστοληπτικής ικανότητας από τους οίκους Moody's και S&P. Το ζήτημα είναι ότι σε υπεράσπιση της Αργεντινής απέναντι στις επιθέσεις των αρπακτικών κερδοσκόπων είχαν προστρέξει οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Γαλλίας, όπως επίσης η Λέσχη των Παρισίων, που πρόσφατα είχε επικυρώσει τον συμβιβασμό μεταξύ Αργεντινής και της συντριπτικής πλειοψηφίας των δανειστών της.

Επίσης, το ΔΝΤ είχε τοποθετηθεί δημοσία υπέρ της απομείωσης του χρέους της Αργεντινής, ακολουθώντας την πρόσφατη συμφωνία στο πλαίσιο της Λέσχης των Παρισίων. Από όλες τις κυβερνήσεις του κόσμου, μόνον η ελληνική είχε θεωρήσει «αυτονόητη» και «αναπόφευκτη» την τιμωρία της Αργεντινής, με αιτιολογία πως αυτή η χώρα δεν είχε αφομοιώσει ότι στην εποχή μας τα κράτη χάνουν την κυριαρχία τους και οφείλουν να υποτάσσονται στα κελεύσματα των δανειστών τους.

Η υπεράσπιση της Αργεντινής από τη διεθνή κοινωνία δεν στάθηκε ικανή για να τη διαφυλάξει από τους "γύπες" των χρηματιστηρίων και τα οργανωμένα χρηματοπιστωτικά συμφέροντα. Το ζήτημα είναι πώς είναι δυνατόν το διεθνές χρηματιστικό λόμπι να κατισχύει σε ανοιχτή αντίθεση με όλες τις κυβερνήσεις και τους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς. Επίσης ποιες οι συνέπειες από την υποβάθμιση της μακρινής χώρας;

Οι επιχαίροντες για τη χρεοκοπία της Αργεντινής, είτε για να την καταδικάσουν είτε για να την εγκωμιάσουν, ακόμη και από τον χώρο της Αριστεράς, διαβεβαιώνουν ότι η κατάσταση της χώρας «δεν είναι απελπιστική», ότι η χρεοκοπία «δεν σημαίνει και πολλά», ότι οι συνέπειες θα είναι «ασήμαντες», αφού η χώρα διαθέτει ήδη συναλλαγματικά αποθέματα 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, 30 δισ. είναι ανησυχητικά ανεπαρκή για τόσο μεγάλη εξαγωγική οικονομία. Ήδη, πέρα από την Κίνα και την Ιαπωνία που διαθέτουν αντίστοιχα 4.069 δισ. και 1.283 δισ., πολλές λατινοαμερικανικές χώρες, με πολύ περισσότερα αποθεματικά, αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στις εξωτερικές πληρωμές τους: η Βραζιλία με 373 δισ., το Μεξικό με 192 δισ., το Περού με 65 δισ., η Κολομβία με 44 δισ., η Χιλή με 41 δισ. Έπειτα, όταν οι όροι της διεθνούς χρηματοδότησης επιδεινώνονται, μοιραία η οικονομία επιβραδύνεται όχι μόνον για τους υπερχρεωμένους, αλλά ακόμη και για τους υγιείς. Άλλωστε, η διεθνής κοινότητα έχει φθάσει σε σημείο να κατανοεί πως ό,τι πλήττει ένα μέλος της, έστω και νοσηρό, πλήττει κατ' ανάγκην το σύνολο των μελών της.

Ο νομπελίστας Τζοζέφ Στίγκλιτς και 100 Αμερικανοί οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι η κήρυξη της Αργεντινής σε «επιλεκτική χρεοκοπία» αποτελεί βόμβα στη λειτουργία του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος και της διεθνούς οικονομίας. Με την καταδικαστική απόφαση του αμερικανικού Εφετείου και την υποβάθμιση της Αργεντινής, στην ουσία ακυρώνεται κάθε δυνατότητα του συμβιβασμού ανάμεσα σε κράτη - οφειλέτες και δανειστές. Η αντίρρηση ακόμη και ενός δανειστή θα είναι αρκετή για να μπλοκάρει κάθε χρεωστικό συμβιβασμό μεταξύ δημόσιου οφειλέτη και δανειστών. Τα δημοσία χρέη θα πρέπει στο εξής να αποπληρώνονται στο ακέραιο της ονομαστικής αξίας τους και οποία χώρα δεν συμμορφώνεται, θα εγγράφεται στον μαύρο πίνακα με διεθνείς κυρώσεις εις βάρος της. Αυτό δεν είναι διόλου «ασήμαντη συνέπεια» ούτε για την Αργεντινή ούτε για τη διεθνή κοινότητα.

Η υπερχρεωμένη και αδύναμη χώρα θα φέρει μόνη της το κόστος της αποκατάστασής της, με αυτονόητη συνέπεια την ύφεση και εξισορρόπηση του οφειλέτη σε αναγκαστικά χαμηλότερο επίπεδο λειτουργίας της οικονομίας του. Αυτό, μοιραία θα συνεπάγεται απώλεια συναλλαγών για τη διεθνή κοινότητα που συναλλάσσεται με την πτωχευμένη χώρα. Ό,τι κερδίζει η διεθνής κοινότητα επιρρίπτοντας το βάρος της εξισορρόπησης στην οφειλέτρια χώρα, θα το χάνει λόγω της σταθεροποίησής της σε κατώτερο επίπεδο λειτουργίας. Αυτό δεν ήταν ευκταίο ούτε αναγκαίο, τονίζουν οι 100 Αμερικανικοί οικονομολόγοι, και αποτελεί πραγματική οπισθοδρόμηση στη διαχείριση της διεθνούς οικονομίας. Αντίθετα, η διεθνής κοινότητα έχει κάθε συμφέρον να βοηθά τις υπερχρεωμένες χώρες για να ισοσκελίζουν χωρίς να εγκαθίστανται σε υφεσιακό φαύλο κύκλο, που είναι επιζήμιος για όλους.

Παράλληλα, οι 100 οικονομολόγοι αντιστρέφουν το επιχείρημα σχετικά με το «ηθικό ατόπημα» (moral hazard). Η συντηρητική και αντιδραστική προσέγγιση επισείει κατά σύστημα ότι δεν πρέπει να βοηθούνται οι αποτυχημένοι, αφού έτσι ενθαρρύνονται στην αποτυχία τους. Όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο Αμερικανός δικαστής και η διεθνής ένωση ISDA κατοχυρώνουν το δικαίωμα των κερδοσκόπων να αγοράζουν ομόλογα σε εξευτελιστικές τιμές και να πληρώνονται στο ακέραιο για τις κερδοσκοπικές τοποθετήσεις τους. Το ηθικό ατόπημα των κερδοσκόπων είναι πολύ βαρύτερο από αυτό της στήριξης αδύναμων οφειλετών.

Όταν η αμερικανική κυβέρνηση και μαζί της ο υπόλοιπος κόσμος αδυνατούν να ελέγξουν τους αρπακτικούς "γύπες" των χρηματαγορών, τότε κάθε ανησυχία είναι θεμιτή. Είτε οι κυβερνήσεις υποκρίνονται και αυτό θα ήταν θλιβερό είτε αδυνατούν πράγματι και αυτό θα ήταν ακόμη χειρότερο για τις προοπτικές απεμπλοκής της παγκόσμιας οικονομίας από τις συνθήκες της κρίσης και της ύφεσης. Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική συγκυβέρνηση έχει φροντίσει να ταχθεί με τους "γύπες", προεξοφλώντας ότι οι ορέξεις τους αποτελούν τη «νέα πραγματικότητα», στην οποία οι οφειλέτριες χώρες οφείλουν να υποκλίνονται και πως σφάλμα της Αργεντινής ήταν ότι πίστεψε στον «μύθο» της εθνικής κυριαρχίας, που σήμερα «καταρρέει». Ωστόσο, εάν πράγματι σήμερα η εθνική κυριαρχία καταρρέει, καταρρέει επίσης εξ αυτού η σταθερότητα του παγκοσμίου συστήματος, αφού αυτό βασίζεται στους εθνικούς πυλώνες και τίποτα το διεθνές δεν λειτουργεί, εάν δεν επικυρώνεται από εθνικές κυριαρχίες. Η διεθνής κοινότητα στηρίζει την Αργεντινή, η ελληνική συγκυβέρνηση καλύπτει τους "γύπες". Όμως, για Έλληνες θα μιλάμε τώρα;

Πηγή:http://www.avgi.gr/article/3614340/plin-ellinon