Του Κώστα Αργυρού
Όταν είσαι δημοσιογράφος υπάρχουν στιγμές, που αισθάνεσαι ότι δεν υπάρχουν οι λέξεις, που θα έκαναν «ρεπορτάζ» αυτό που βιώνεις ως πραγματικότητα. Μπορείς να το αντιμετωπίσεις σαν επαγγελματική πρόκληση, αλλά σίγουρα οφείλεις να το χαρείς ως προσωπικό δώρο…
Ένα τέτοιο «δώρο» μου έγινε και μένα εκείνο το υγρό, γεμάτο ομίχλη βράδυ στις 9 Νοέμβρη, πριν από 25 ακριβώς χρόνια στο Βερολίνο. Κάτι που ξεκίνησε ως «παρεξήγηση», με τον εκπρόσωπο του καθεστώτος, Γκύντερ Σαμπόφσκι, να μας ανακοινώνει πριν την ώρα του, ότι το «τείχος ανοίγει άμεσα και για όλους», κατέληξε σε μια γιορτή, που έκανε τους Γερμανούς να μοιάζουν με παραζαλισμένους Λατίνους.
Ολοι όσοι έζησαν εκείνη τη νύχτα στο Βερολίνο, μπορεί να μην το επεξεργάζονταν εκείνη τη στιγμή συνειδητά, αλλά ένοιωθαν ότι ζουν κάτι ιστορικό, που δεν πρόκειται ποτέ να ξαναζήσουν. Κάτι που θα αλλάξει για πάντα τη ζωή τους. Το συναίσθημα αυτό το επιβεβαίωσα 11 μήνες αργότερα, τότε που η επίσημη επανένωση των δύο Γερμανιών, στις 3 Οκτωβρίου του 1990, προσπάθησε εμφανώς αποτυχημένα να μιμηθεί την αυθόρμητη γιορτή εκείνου του Νοέμβρη.
Η επίσημη Γερμανία όμως αποφάσισε να καθιερώσει ως εθνική εορτή την 3η Οκτωβρίου και όχι την 9η Νοεμβρίου. Αυτή η επιλογή από μόνη της λέει πολλά. Οχι τόσο για την ψυχοσύνθεση των Γερμανών, όπως απλουστευτικά θα πουν κάποιοι. Δεν είναι άλλωστε μια επιλογή, που έκαναν οι πολίτες. Ηταν η γερμανική πολιτική ελίτ, που βρέθηκε απροετοίμαστη εκείνη τη νύχτα, όταν κάποιοι όρμησαν με σφυριά και καλέμια στο «προστατευτικό αντιφασιστικό τείχος» και λες και αποφάσισε ότι από κει και πέρα δεν πρόκειται να ξαναφήσει ποτέ τίποτα στην τύχη. Στο εξής όλα θα ήταν προτιμότερο να γίνονται προγραμματισμένα και νοικοκυρεμένα.
Η αμηχανία της γερμανικής πολιτικής ηγεσίας μπροστά σε απρόβλεπτα γεγονότα αποκαλύφθηκε και είκοσι χρόνια αργότερα, όταν μια κρίση που κανείς δεν είχε φανταστεί, άρχισε να πριονίζει τα θεμέλια της Ευρώπης. Μπορεί να ακουστεί υπερβολικό αλλά η στάση της ανατολικογερμανίδας Ανγκέλα Μέρκελ θυμίζει σε πολλά τη συμπεριφορά εκείνου του καθεστώτος, στο οποίο γεννήθηκε, μεγάλωσε, μορφώθηκε και γαλουχήθηκε. «Όταν δε μας βολεύει η πραγματικότητα, τόσο χειρότερο για την πραγματικότητα» έλεγε ένα από τα ανέκδοτα, που ψιθυριστά κυκλοφορούσαν στο Ανατολικό Βερολίνο, για να δείξουν πόσο απομακρυσμένη από την πραγματική ζωή ήταν η κομματική νομενκλατούρα.
Τη στάση αυτή θα μπορούσε να την αποδώσει κανείς και στην σημερινή κυβέρνηση του Βερολίνου, η οποία ειδικά στην αρχή της κρίσης έμοιαζε να αρνείται την πραγματικότητα, δίνοντας ρεσιτάλ αμηχανίας, διστακτικότητας και εθελοτυφλίας. Τελικά επέλεξε να ντυθεί «αυστηρή δασκάλα», κάτοχος της μίας και μόνης αλήθειας στην Ευρώπη, που όλοι οφείλουν να προσκυνήσουν. Κάθε φορά, που η Μέρκελ σηκώνει το δάχτυλο και λέει ότι «θα πρέπει όλοι να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους», μου έρχεται στο νου ο γηραλέος Εριχ Χόνεκερ, ο τελευταίος και… φαρμακερός ηγέτης της Ανατολικής Γερμανίας, που λίγο πριν από εκείνο τον ιστορικό Νοέμβρη επέμενε ότι το Τείχος αν χρειαστεί θα παραμείνει στη θέση του ακόμα και για τα 100 επόμενα χρόνια. Δεν ήταν ο κακός του χαρακτήρας, τα άσχημα γονίδια, κάποια κληρονομική ιδιότητα που τον έκανε μοιραίο και θλιβερό. Ηταν απλά η εμμονή του να ζει σε ένα δικό του κόσμο, απόμακρο και αποστειρωμένο, γεμάτο από πενταετή πλάνα και προβλέψεις, που του έστελναν σωρηδόν κάποιοι φοβισμένοι αυλοκόλακες.
Το πρωϊ της 10ης Νοεμβρίου, ξενυχτισμένοι και λίγο ελαφρά σαστισμένοι περπατούσαμε με μερικούς ξένους συναδέλφους στο Λούστγκάρτεν, κοντά στο τείχος και …πέσαμε στο άγαλμα της Γερμανίας (δίδυμο εκείνου που υπάρχει στο πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Μάουτχάουζεν) με τους στίχους του Μπέρτολντ Μπρεχτ:
«Ω Γερμανία, χλωμή μητέρα!
Πώς καταφέρανε οι γιοι σου να σε κάνουνε έτσι,
που στους λαούς αναμεσό να κάθεσαι
σαν κοροϊδία ή τρόμος!»
Ο Φινλανδός της παρέας, πάντα ...επιφυλακτικός με τους Γερμανούς, βρήκε την ευκαιρία να ξεσπαθώσει: «να δεις που σε λίγα χρόνια πάλι θα τρέμουμε όλοι μας τη Γερμανία». Υπερβολικό; Ισως. Αλλά κανείς δε μπορούσε να φανταστεί τότε, πόσο «γερμανική» θα έχει γίνει σήμερα η Ευρώπη. Και πόσο κλειστοφοβική θα έχει γίνει μια κοινωνία, που κάποτε έμοιαζε να μην ξεχνά τα ιστορικά της “βαρίδια” και να σέβεται τουλάχιστον τις ανάγκες των γειτόνων της.
Η αδυναμία των Γερμανών να αισθανθούν αλληλεγγύη για την υπόλοιπη Ευρώπη ίσως να αποτελεί μια πληγή, που άνοιξαν οι εξελίξεις μετά την επανένωση. Δύο κοινωνίες τόσο διαφορετικές μεταξύ τους πιέστηκαν να γίνουν βίαια μία. Αυτό που βιώνουν είναι η δυσκολία να ξεπεραστούν οι ανισότητες, που συχνά λειτουργούν ακόμα σαν αόρατο τείχος. Αυτό που έμεινε, είναι η καχυποψία για κάθε συγκατοίκηση, που προϋποθέτει θυσίες. Οι Γερμανοί έχουν κάθε λόγο να γιορτάζουν στις 9 Νοέμβρη. Αλλά το τι συνέβη εκείνο το βράδυ δεν το έχουν πραγματικά «χωνέψει» ούτε κι οι ίδιοι. Κι αυτό είναι πρόβλημα, όχι μόνο για αυτούς, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη.
Πηγή:http://tvxs.gr/news/ellada/25-xronia-prin-i-ptosi-toy-teixoys-kai-i-xlomi-mitera
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.