Ουκρανία: χρεοκοπία, μετά τον εμφύλιο!

Του Λεωνίδα Βατικώτη

Η είδηση της απεγνωσμένης έκκλησης μιας χώρας να καλύψει το χρηματοδοτικό της κενό εσπευσμένα για να αποφύγει την χρεοκοπία, πλέον δεν προκαλεί έκπληξη. Δεκάδες είναι οι περιπτώσεις κρατών όπου η χρηματοοικονομική κρίση του 2008 μεταλλάχθηκε σε δημοσιονομική κρίση, ωθώντας ελλείμματα και χρέη στα ουράνια, όταν οι προϋπολογισμοί κλήθηκαν να καλύψουν τις μαύρες τρύπες του ιδιωτικού τομέα.

 Σοκάρει όμως αν δούμε ότι αυτή η χώρα δεν είναι μία οποιαδήποτε, αλλά η Ουκρανία, στην οποία να θυμίσουμε η αφορμή για την ανατροπή της κυβέρνησης και τον εμφύλιο πόλεμο σχεδόν ένα χρόνο πριν δόθηκε όταν ο τότε πρόεδρος της, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, προχώρησε σε συμφωνία δανεισμού με την Ρωσία ύψους 15 δισ. δολ. Η συμφωνία, παρότι δεν συνοδευόταν από κανέναν όρο, θεωρήθηκε όχημα πρόσδεσης της Ουκρανίας στη Ρωσία και ακυρώθηκε με την ανατροπή της κυβέρνησης και την άνοδο στην εξουσία δηλωμένων φασιστών, υπό την ανοιχτή ενθάρρυνση ΕΕ και ΗΠΑ. Ενώ, το κενό στα δημόσια οικονομικά του Κιέβου καλύφθηκε με ένα δάνειο του ΔΝΤ, προς απόδειξη ότι το λεγόμενο Ταμείο αποτελεί μακρύ χέρι της Ουάσινγκτον στην προσπάθεια εξάπλωσης της γεωπολιτικής της ισχύος. Στο μεταξύ επήλθε εμφύλιος, κι η χώρα ακρωτηριάστηκε. Κι όλα αυτά για να φτάσουμε ένα χρόνο μετά η Ουκρανία να ακροβατεί στα πρόθυρα της χρεοκοπίας!

Φαίνεται έτσι πεντακάθαρα ότι το καθεστώς υποτέλειας που έχουν επιβάλλει στην Ουκρανία ο πρόεδρός της Πέτρο Ποροσένκο κι ο πρωθυπουργός της Αρσένι Γιατσενιούκ δεν ναρκοθετεί μόνο την εθνική της ενότητα και συνοχή. Ισοδυναμεί επίσης με το βάλτωμα σε ένα καθεστώς παρατεταμένης οικονομική κρίσης και εντεινόμενης φτώχειας για τον πληθυσμό. Γιατί, οι όροι υπό τους οποίους δόθηκε τον Μάρτιο του 2013 το δάνειο (διετούς διάρκειας) του ΔΝΤ ύψους 17 δις. δολ. (που συνοδεύτηκε κι από 10 δις. δολ. επιπλέον τα οποία χορηγήθηκαν από άλλους δωρητές), ήταν δρακόντειοι. Ο σημαντικότερος εξ αυτών προέβλεπε τον τερματισμό των κρατικών επιδοτήσεων στο φυσικό αέριο, που ανέρχονται στο 8% του ουκρανικού ΑΕΠ, αποτελούν δηλαδή ένα πολύ σημαντικό οικονομικό μέγεθος.

Οικονομική κατάρρευση

Ωστόσο, όλες οι προβλέψεις για την εξέλιξη της ουκρανικής οικονομίας ανατράπηκαν για να φτάσει το Κίεβο στις αρχές Δεκεμβρίου να κάνει απεγνωσμένη έκκληση για ρευστό ώστε να αποφύγει την χρεοκοπία. Ειδικότερα και λόγω του εμφυλίου (που μέχρις τιμής έχει προκαλέσει το θάνατο 4.700 Ουκρανών), το εθνικό νόμισμα της Ουκρανίας, η γρύβνα, έχασε μέσα σε ένα χρόνο το 2014 το 50% της αξίας του, το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 7%, η βιομηχανική παραγωγή κατά 9,2% (λόγω κυρίως του ότι τα μεγαλύτερα ορυχεία της χώρας βρίσκονται στα ανατολικά, ανήκοντας πλέον στις αυτοανακηρυχθείσες Λαϊκές Δημοκρατίες) ενώ η διψήφια μείωση των εξαγωγών έχει προκαλέσει μεγάλες ελλείψεις σε συνάλλαγμα με αποτέλεσμα τα συναλλαγματικά αποθέματα να βρίσκονται στο 50% του επιπέδου που θεωρείται απαραίτητο αρκώντας για την κάλυψη εισαγωγών έξι μόλις εβδομάδων. Η οικονομική κατάσταση της Ουκρανίας είναι τόσο δραματική ώστε σύμφωνα με τους Financial Times της 9ης Δεκεμβρίου ο ίδιος ο γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ζήτησε από τον ρώσο ομόλογό του να δεχτεί η Μόσχα να ανταλλάξει με νέα, ομόλογα αξίας 3 δισ. δολ. που έληγαν πρόσφατα κι η απορρόφησή τους μάλιστα από τη Ρωσία πέρυσι ήταν το πρώτο βήμα της συμφωνίας χρηματοδότησης που δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί.

ΗΠΑ και ΕΕ εκβιάζουν

Τα χειρότερα ωστόσο δεν έχουν περάσει για την Ουκρανία κι ας επαίρεται ο πρωθυπουργός της για την άνοδο των δημοσίων εσόδων κατά 5%, παρά την πτώση του ΑΕΠ. Οι Ευρωπαίοι παρότι δεν αρνούνται την συμμετοχή τους σε ένα νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης της Ουκρανίας θέτουν ένα αυστηρότατο όρο: την υλοποίηση όλων των λεγόμενων μεταρρυθμίσεων που ανέλαβε να εφαρμόσει πέρυσι η Ουκρανία. Το μαχαίρι στο λαιμό της υποτελούς κυβέρνησης του Κιέβου, ζητώντας την ψήφιση αντιλαϊκών μέτρων έβαλαν στις αρχές Δεκέμβρη και οι υπουργοί Εξωτερικών της Ομάδας του Βίσενγκραντ (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία και Σλοβακία) δηλώνοντας στον ομόλογό τους ότι δεν υπάρχει περίπτωση συμμετοχής σε πακέτο βοήθειας αν δεν επισπευστούν οι λεγόμενες μεταρρυθμίσεις, όπως κατ’ ευφημισμό αποκαλούνται φορομπηχτικά μέτρα που καταλήγουν σε βάρος των πολιτών. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πίεση που ασκείται όχι μόνο να καταργηθούν οι επιδοτήσεις στο φυσικό αέριο (που απλώς θα προκαλέσει χιλιάδες θανάτους φτωχών από κρύο) αλλά και να κατακερματιστεί ο ενεργειακός γίγαντας Ναφτογκάζ, που δημιουργήθηκε το 1998. Η διάσπασή του, με την επίκληση αντιμονοπωλιακών νόμων όπως γίνεται πάντα, θα επιτρέψει την εξαγορά του από άλλες γειτονικές ή δυτικοευρωπαϊκές ενεργειακές επιχειρήσεις. Ενδεχόμενο που είναι αδύνατο όσο διατηρεί τα σημερινά μεγέθη, απασχολώντας 175.000 εργαζόμενους. Η μεγαλύτερη διακύβευση ωστόσο από την αναδιάρθρωση του ομίλου της Ναφτογκάζ, οποιαδήποτε μορφή κι αν πάρει, είναι η πλήρης ενεργειακή απεξάρτηση της Ουκρανίας από τη Ρωσία.

Σήμερα η αλληλοσύνδεση είναι τέτοια ώστε ακόμη και τα πυρηνικά καύσιμα η Ουκρανία τα εισάγει από την Ρωσία, ενώ στη Ρωσία εξάγει και τα πυρηνικά απόβλητά της. Πρόκειται για μια διαδικασία που όλο εξαγγέλλεται κι όλο αναβάλλεται λόγω του ότι επί δεκαετίες Ρωσία κι Ουκρανία λειτουργούσαν συμπληρωματικά, πετυχαίνοντας οικονομίες κλίμακας. Το τιτάνιο έργο της κοπής του ομφάλιου λώρου μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας έχει αναλάβει να διεκπεραιώσει ο νέος διευθυντής του ενεργειακού κολοσσού 36χρονος Αντρί Κομπόλεβ που σε άρθρο στο τεύχος της 20ης Δεκεμβρίου 2014 του βρετανικού περιοδικού Economist υπεραμυνόταν των θεραπειών – σοκ!

Ασφυκτικές πιέσεις στην Ουκρανία για να εφαρμόσει αντιλαϊκά μέτρα, προς όφελος των μεγάλων επιχειρήσεων, ασκεί και το ΔΝΤ που θέτει ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε συζήτηση κάλυψης του χρηματοδοτικού κενού ύψους 15 δις. δολ. που αντιμετωπίζει την ψήφιση περικοπών κοινωνικών δαπανών. Να σημειωθεί μάλιστα ότι από τα 17 συν 10 δις. δολ. που συμφωνήθηκε πέρυσι να δοθούν στην Ουκρανία έχουν δοθεί μόνο τα 8,2 δις. δολ. Τα υπόλοιπα …μπορούν να περιμένουν.

Ένα χρόνο μετά τα βίαια επεισόδια που προκάλεσαν οι Δυτικοί στην Ουκρανία είναι πασιφανές ότι η στροφή 180 μοιρών που έκανε το Κίεβο στην εξωτερική του πολιτική λειτούργησε σε βάρος της χώρας. ΗΠΑ και ΕΕ μάλιστα φαίνεται εξ ίσου πεντακάθαρα ότι συνειδητά επιλέγουν για τις χώρες που μετατρέπουν σε αποικίες τους την υπερχρέωση ώστε να μην λείπουν ποτέ τα εργαλεία των πιέσεων, εκβιασμών και παρεμβάσεων στα εσωτερικά τους. Ενδεχομένως μάλιστα, η απόφαση της ουκρανικής Βουλής στις 23 Δεκεμβρίου να ψηφίσει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, που σηματοδοτεί και τυπικά πλέον την εγκατάλειψη του καθεστώτος ουδετερότητας, να μην είναι άσχετη με την δυσμενή θέση στην οποία είχε βρεθεί προσπαθώντας να αποφύγει την χρεοκοπία, που για μια ακόμη φορά αποδεικνύεται ο από μηχανής θεός της ολιγαρχίας του χρήματος…

[Επίκαιρα, 1-7/12015]

Πηγή:https://leonidasvatikiotis.wordpress.com