Ο παράδοξος τραπεζικός πανικός-Analyst.gr

15/12/2014, 08:30

Αυτό που διαδραματίζεται σήμερα, θα μπορούσε κάλλιστα να ονομαστεί «η μητέρα των Bank-Runs» - όπου στη θέση των φοβισμένων καταθετών που στέκονται στην ουρά για να αποσύρουν τις αποταμιεύσεις τους, είναι οι κεντρικές τράπεζες

"Την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης, μετά τη χρηματιστηριακή κατάρρευση του 1929, μπορούσε κανείς να αντικρύσει δύο ειδών ουρές: αυτές οι οποίες δημιουργούνταν σε μέρη που παρείχαν δωρεάν συσσίτιο, ψωμί και άλλα τρόφιμα, καθώς επίσης τις άλλες, στις εισόδους των τραπεζών.

Σήμερα δεν βλέπει κανείς δημόσια τέτοιες μεγάλες ουρές, οι οποίες όμως υπάρχουν σε κάθε αμερικανική Πολιτεία - αφού 50 εκατομμύρια πολίτες επιβιώνουν αποκλειστικά και μόνο από τη δωρεάν παροχή κουπονιών για την αγορά τροφίμων, καθώς επίσης από τα επιδόματα ενίσχυσης τους εκ μέρους του δημοσίου, ενώ η απόσυρση καταθέσεων γίνεται ηλεκτρονικά, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας" (B. Holder).

Άρθρο

Κάτι ανάλογο με τα παραπάνω συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα, αφού η βαθιά ύφεση είναι αντίστοιχη (μείωση του ΑΕΠ κατά -25%), περί το 1.500.000 άνεργοι επιβιώνουν με επιδόματα του κράτους, οι εκροές χρημάτων ξεκίνησαν ξανά, με ηλεκτρονικό φυσικά τρόπο, οι τράπεζες θα επιστρέψουν στο μηχανισμό χρηματοδότησης της ΕΚΤ, αδυνατώντας να δανειστούν εάν δεν υπάρξει νέα πιστωτική γραμμή στα τέλη του 2014, ενώ οι ισολογισμοί τους θα επιβαρυνθούν, εάν τα επιτόκια δανεισμού της χώρας φτάσουν στο 10-12% (δεν αποκλείεται η πιστοληπτική υποβάθμιση της Ελλάδας), το χρηματιστήριο καταρρέει ξανά κοκ.

Φυσικά η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική σε σχέση με τότε, οπότε τα συναισθήματα που προκαλούνται είναι πολύ λιγότερο επικίνδυνα. Αρκεί να φαντασθεί κανείς πως θα ένοιωθε εάν, στο δρόμο για το χώρο εργασίας του, συναντούσε ουρές ανθρώπων που θα περίμεναν υπομονετικά τη σειρά τους για λίγα τρόφιμα ή αντίστοιχες μπροστά από τα υποκαταστήματα τραπεζών - ενώ το βράδυ, ανοίγοντας την τηλεόραση του, θα αντίκριζε ανάλογες εικόνες, διογκωμένες ίσως υπερβολικά από τους δημοσιογράφους.

Το ίδιο συνέβη και στις Η.Π.Α., τη διετία του 2008-2009, όπου πολλές τράπεζες χρεοκόπησαν χωρίς όμως να φανεί κάτι προς τα έξω - επειδή η κυβέρνηση κατάφερε να αποφύγει τον πανικό, διασώζοντας, συγχωνεύοντας ή κλείνοντας κάποιες τράπεζες και επενδυτικές εταιρείες στο παρασκήνιο, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.

Άλλωστε δεν είχε άλλη επιλογή, αφού ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως το δικό μας, το οποίο βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στην εμπιστοσύνη, θα κατέρρεε σε χρόνο μηδέν, εάν τυχόν οι κυβερνήσεις δεν ενεργούσαν ανάλογα - γεγονός που γνωρίζουν πια όλες οι μεγάλες τράπεζες, ιδιοποιούμενες τα κέρδη και κοινωνικοποιώντας τις ζημίες, χωρίς κανέναν απολύτως ενδοιασμό.

Η νέα εποχή

Περαιτέρω, ελάχιστοι έχουν παρατηρήσει πως στη σημερινή εποχή, έχει ξεκινήσει πρόσφατα η δημιουργία μίας άλλης ουράς - η οποία είναι εξαιρετικά ανησυχητική, αν και δεν γίνεται αντιληπτή από την κοινή γνώμη. Πρόκειται για τη μητέρα όλων των τραπεζικών επιθέσεων, όπως χαρακτηρίζεται από ορισμένους, η οποία εξελίσσεται σιωπηλά, υπόγεια, εκ μέρους των κεντρικών τραπεζών - οι οποίες, η μία μετά την άλλη, στέκονται ουρά στις «θυρίδες» της Fed, παραστατικά φυσικά, απαιτώντας τον επαναπατρισμό του χρυσού τους.

Μετά τη Γερμανία λοιπόν, η κεντρική τράπεζα της οποίας ζητάει από το 2013 την επιστροφή του χρυσού στη χώρα της, ο οποίος είναι αποθηκευμένος στα θησαυροφυλάκια της Fed (έχοντας ελάχιστη επιτυχία μέχρι στιγμής), ακολούθησε η Ολλανδία - η οποία ανακοίνωσε επίσημα τον επαναπατρισμό 122,5 τόνων χρυσού, αφού είχε ήδη ολοκληρωθεί η μεταφορά του.

Αργότερα η γαλλική αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία θα κερδίσει πιθανότατα τις εκλογές του 2017,ανέφερε πως θα ζητήσει επίσης την επιστροφή των αποθεμάτων της από τις Η.Π.Α. - ενώ πρόσφατα έκανε το ίδιο και το Βέλγιο, η κεντρική τράπεζα του οποίου απαίτησε την επιστροφή του χρυσού της χώρας.

Στο γράφημα που ακολουθεί, φαίνονται τα αποθέματα χρυσού ορισμένων χωρών, η αξία τους με μία μέση τιμή 1.300 $ η ουγγιά, το ΑΕΠ των χωρών ή περιοχών (Ευρωζώνη), καθώς επίσης το ποσοστό των αποθεμάτων ως προς το ΑΕΠ των κρατών - το οποίο είναι κάτι περισσότερο από επικίνδυνα χαμηλό. 

Αποθέματα χρυσού - τα αποθέματα χρυσού ορισμένων χωρών (Gold, Tonnes), η αξία τους με μία μέση τιμή 1.300 $ η ουγγιά (σε δις, Value US$), το ΑΕΠ των χωρών ή περιοχών (σε δις, GDP US $), καθώς επίσης το ποσοστό των αποθεμάτων ως προς το ΑΕΠ των κρατών (Gold Percent of GDP).

Περαιτέρω, η απαίτηση του Βελγίου για επιστροφή του χρυσού του είναι ιδιαίτερα σημαντική - επειδή η χώρα είναι η πρωτεύουσα κατά κάποιον τρόπο της ΕΕ και της Ευρωζώνης, η οποία «στεγάζει» την έδρα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Κομισιόν, καθώς επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου λαμβάνονται όλες οι αποφάσεις (αφού εγκριθούν από τη Γερμανία φυσικά).

Η απόφαση του λοιπόν, η οποία ανακοινώθηκε δημόσια, με επίσημο τρόπο, προκάλεσε μεγάλη έκπληξη - αφού είναι αδύνατον να μην συμμετείχε σε αυτήν η ΕΚΤ, η οποία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη κεντρική τράπεζα του πλανήτη, μετά τη Fed. Φυσικά η κεντρική τράπεζα του Βελγίου είναι μία ξεχωριστή οντότητα - θεωρείται όμως αδύνατον να μην ζήτησε τη συγκατάθεση της ΕΚΤ, όπως επίσης πιθανολογείται για τις δύο άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες: της Γερμανίας και του Βελγίου.

Από την άλλη πλευρά, έχουμε ήδη αναφέρει στο παρελθόν πως το Βέλγιο, μία ουσιαστικά πολύ μικρή χώρα, έχει αναρριχηθεί σε έναν από τους μεγάλους αγοραστές ομολόγων των Η.Π.Α. - έχοντας ήδη φτάσει να κατέχει 400 δις $, από 201 δις $ το 2013 (γράφημα, στο οποίο φαίνονται οι μεγαλύτεροι δανειστές του αμερικανικού δημοσίου, το 2013, συγκριτικά με το 2012 - με τη Fed να κατέχει την πρώτη θέση, χωρίς να είναι κρατική, αλλά ιδιωτική, ανήκοντας στις μεγάλες αμερικανικές τράπεζες). 

Για το «φαινόμενο» αυτό, για το ότι δηλαδή μία μικρή χώρα, με ΑΕΠ μόλις 507,4 δις $ (2013), με τεράστιο χρέος (102,4% του ΑΕΠ), με εξωτερικό χρέος υπερδιπλάσιο του ΑΕΠ της (1,424 τρις $), καθώς επίσης με συναλλαγματικά αποθέματα που είναι αδύνατον να αιτιολογήσουν τέτοιες αγορές (μόλις 30,77 δις $ συμπεριλαμβανομένου του χρυσού), δεν υπάρχει καμία λογική εξήγηση. 

Πιθανότατα λοιπόν οι αγορές αυτές έγιναν από κάποιους που δεν θέλουν να φαίνονται ή από την ίδια την ΕΚΤ - ενδεχομένως με έναν τρόπο που αδυνατούμε να φαντασθούμε. Σε κάθε περίπτωση, δεν δόθηκαν ποτέ μέχρι σήμερα εξηγήσεις, ενώ οι σχέσεις του Βελγίου με τις Η.Π.Α. θα πρέπει να είναι πολύ στενές, για να διατεθεί ένα τόσο μεγάλο ποσόν. Επομένως, γιατί να θέλει να επαναπατριστεί ο χρυσός του από τις Η.Π.Α., ο οποίος είναι μόλις 227 τόνοι; 

Συνεχίζοντας, το 2011 γνωστοποιήθηκε πως οι 86 από τους 227 τόνους χρυσού του Βελγίου, ήταν δεσμευμένοι σε κάποιες μισθώσεις επαναγοράς (Leasing) - οπότε στα θησαυροφυλάκια της Fed απέμεναν 141 τόνοι, αξίας περίπου 5 δις $. Το ποσόν αυτό είναι 80 φορές πιο χαμηλό από τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου που φαίνεται να κατέχει το Βέλγιο - οπότε πρόκειται ουσιαστικά για ένα ασήμαντο ποσόν, συγκριτικά με τα ομόλογα (400 δις $).

Γιατί να επιμένει λοιπόν στην επιστροφή του χρυσού, εάν υποθέσουμε ότι πράγματι είναι αποθηκευμένος στις Η.Π.Α.; Κρίνοντας από τα ομόλογα, το Βέλγιο εμπιστεύεται τις Η.Π.Α., οπότε δεν έχει κανένα νόημα ο επαναπατρισμός του χρυσού.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα 

Περαιτέρω, η ΕΚΤ ανακοίνωσε πως θα επαναξιολογήσει τα αποθέματα χρυσού των κρατών-μελών της, γεγονός που προξενεί επίσης εντύπωση. Εκτός αυτού φαίνεται πως θα ζητήσει το διαχωρισμό των αποθεμάτων σε «κατανεμημένα» (allocated) και «μη κατανεμημένα» (non-allocated), με ειδική αναφορά σε θέσεις ανταλλαγής (swap), καθώς επίσης σε συνδεδεμένες απαιτήσεις - έτσι ώστε να είναι εντελώς διαφανή, σε μία εποχή που κανείς δεν γνωρίζει τι ακριβώς επιδιώκεται. Πόσο μάλλον όταν τα τελευταία 70 χρόνια καμία χώρα δεν ζήτησε τον επαναπατρισμό του χρυσού της, ενώ δεν απαιτήθηκε ποτέ μία τόσο λεπτομερής καταγραφή.

Με εξαίρεση τη Γερμανία, η οποία απέσυρε το 2011 περί τους 1.000 τόνους χρυσού που ήταν αποθηκευμένοι στην Τράπεζα της Αγγλίας, η Βενεζουέλα ήταν η μοναδική χώρα που απαίτησε την επιστροφή του χρυσού της - ενώ σήμερα το έχουν κάνει ήδη τρεις, με αποτέλεσμα οι ειδικοί να αναφέρονται στη μητέρα όλων των τραπεζικών επιθέσεων (Bank runs). 

Εάν αναλύσει βέβαια κανείς τους ισολογισμούς των μεγάλων κεντρικών τραπεζών (Fed, EKT, Τράπεζα της Αγγλίας, Τράπεζα της Ελβετίας, Τράπεζα της Ιαπωνίας, Τράπεζα της Κίνας), θα κατανοήσει πως η μέχρι στιγμής διάσωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, με την παροχή νέας ρευστότητας, έχει στηριχθεί στη μαζική εκτύπωση νέων χρημάτων χωρίς αντίκρισμα - οπότε έχει δημιουργηθεί μία πυρηνική βόμβα χιλιάδων μεγατόνων, η έκρηξη της οποίας, καθώς επίσης οι αλυσιδωτές αντιδράσεις της, θα μπορούσε να οδηγήσει τον πλανήτη στο Μεσαίωνα. 

Εάν λοιπόν κάποια χώρα υιοθετήσει τον κανόνα του χρυσού, όπως πιθανολογούμε πως θα κάνει η Ρωσία, μη έχοντας άλλη δυνατότητα να αμυνθεί απέναντι στη χρηματοπιστωτική επίθεση που δέχεται, με μεγάλο θύμα το ρούβλι, η βόμβα θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί ξαφνικά - οπότε δεν είναι καθόλου απίθανο να εμφανισθούν ξανά ουρές μπροστά από τα υποκαταστήματα των τραπεζών, παράλληλα με κάποιες μπροστά από τα ανταλλακτήρια χρυσού.

Αυτή τη φορά βέβαια δεν θα ζητείται η ανταλλαγή του χρυσού με χαρτονομίσματα, όπως συμβαίνει σήμερα, αλλά ακριβώς το αντίθετο - μία κατάσταση που θα μπορούσε επίσης να συμβεί εάν κάποια χώρα, όπως η Ελλάδα, αθετούσε τις πληρωμές της και χρεοκοπούσε. 

Σε κάθε περίπτωση, η συνεχής μείωση της τιμής του χρυσού δεν ταιριάζει με τις απαιτήσεις επαναπατρισμού των κεντρικών τραπεζών - γεγονός που σημαίνει πως χειραγωγείται ασύστολα. Όλες όμως οι μορφές χειραγώγησης τελειώνουν κάποια στιγμή - όπου βέβαια κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει με ποιόν τρόπο.

Επίλογος

Ολοκληρώνοντας, το ότι η Γερμανία, η Γαλλία και το Βέλγιο απαιτούν την επιστροφή του χρυσού τους,θα μπορούσε επίσης να σημαίνει πως προετοιμάζονται για τη διάσπαση της Ευρωζώνης - με την υιοθέτηση ενός ευρώ του βορά και ενός του νότου. Πόσο μάλλον εάν ακολουθήσει και η Αυστρία, η οποία μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει μία τέτοια διάθεση. 

Αργά ή γρήγορα βέβαια θα φανεί, οπότε οφείλει κανείς να περιμένει υπομονετικά, έχοντας όμως προετοιμασθεί για το αδιανόητο - το οποίο φαίνεται όλο και περισσότερο πιθανό, όταν αναλύει κανείς προσεκτικά όλα όσα συμβαίνουν. 

Υστερόγραφο: Ο πανικός που επικρατεί την τελευταία εβδομάδα στην Ελλάδα, μετά την κήρυξη των πρόωρων προεδρικών εκλογών από την κυβέρνηση, είναι απολύτως σκόπιμος - ενώ έχει δημιουργήσει άλλου είδους ουρές, αυτή τη στιγμή μπροστά από τις πόρτες του χρηματιστηρίου, τρομοκρατώντας τους πάντες.

Εμείς οφείλουμε να σημειώσουμε ότι, ο πανικός είναι ένας πολύ κακός σύμβουλος, καθώς επίσης ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Ελλάδα - ενώ οι Έλληνες δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να πέσουν στην παγίδα.

Ακόμη και αν χρεοκοπήσουμε άλλωστε, δεν πρόκειται να έλθει η συντέλεια του κόσμου - ενώ οι ζημίες που έχουμε υποστεί μέχρι σήμερα, με απόλυτη ευθύνη της Τρόικα (αυτή είναι ο πραγματικός εχθρός της Ελλάδας και όχι η κυβέρνηση ή η αντιπολίτευση), είναι κατά πολύ μεγαλύτερες, από οποιεσδήποτε επόμενες.

Βέβαια, δεν πιστεύουμε ότι θα επιτραπεί στην Ελλάδα να αθετήσει τις πληρωμές του χρέους της και να χρεοκοπήσει, αφού κάτι τέτοιο θα άνοιγε πιθανότατα τους ασκούς του Αιόλου. Κανένας όμως δεν μπορεί να ισχυρισθεί πως δεν θα συμβεί το αντίθετο - οπότε πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για τα χειρότερα, ευχόμενοι τα καλύτερα.

Αυτό που προέχει είναι η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, η αποφυγή των εμφυλίων αντιπαραθέσεων, η ψυχραιμία και η πίστη στο ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε - θα τα καταφέρουμε δε, ότι και να ακολουθήσει. Άλλωστε η πατρίδα μας έχει περάσει πού χειρότερες καταστάσεις, ενώ τα κατάφερνε πάντα - κάτι που θα συμβεί και αυτή τη φορά. 

www.analyst.gr

© Copyright 2014 — Analyst.gr. Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναδημοσίευση / αναπαραγωγή περιεχομένων του παρόντος website με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς προηγούμενη έγγραφη άδεια των εκδοτών.