Η μαύρη Δευτέρα

Του Βασίλη Βιλιάρδου

Σήμερα (19.10.2014), η «επέτειος» της μαύρης Δευτέρας του 1987 – μία από τις πολλές φυσικά επετείους έκτοτε, με μία όμως σημαντική διαφορά: οι συνθήκες μοιάζουν απελπιστικά με αυτές εκείνης της εποχής, ενώ το μέγεθος των προβλημάτων είναι εκθετικά μεγαλύτερο.

Αναλυτικότερα, η μεγάλη πτώση των τιμών των μετοχών την προηγούμενη εβδομάδα, όπου «κάηκαν» περίπου 3,3 τρις $ μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα,  αφού προηγήθηκε ως συνήθως η κάθοδος των τιμών των εμπορευμάτων, ήταν ανατριχιαστική.

Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, ο δείκτης κατέρρευσε στις 850 μονάδες, άρχισαν ξανά τα σενάρια εξόδου της από την Ευρωζώνη, ενώ τα επιτόκια δανεισμού της εκτοξεύθηκαν, «εν ριπή οφθαλμού», στο 9%. Υποχώρησαν βέβαια αργότερα, το ελληνικό χρηματιστήριο κατέγραψε μία εντυπωσιακή άνοδο πάνω από 7%, ενώ τα διεθνή αναρριχήθηκαν σημαντικά – τόσο στις Η.Π.Α., όσο και στην Ευρώπη.

Εν τούτοις η άνοδος δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως υγιής, αφού οφείλεται κυρίως στην πεποίθηση των επενδυτών ότι, η Fed δεν θα τηρήσει τις εξαγγελίες της – δεν θα σταματήσει δηλαδή τα πακέτα ρευστότητας στα τέλη του μήνα, ενώ θα καθυστερήσει να αυξήσει τα βασικά επιτόκια, παρά το ότι απαιτείται από την εξέλιξη του πληθωρισμού.

Οι αγορές  πιστεύουν επί πλέον ότι, είναι μύθος αυτά που ακούγονται, σχετικά με την επαναφορά του ρυθμού ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας – γεγονός που θα επέτρεπε την αύξηση των επιτοκίων, καθώς επίσης το τελείωμα της ποσοτικής διευκόλυνσης (QE).

Ακριβώς για τους λόγους αυτούς συνέχισαν το παιχνίδι στο καζίνο, με λιγότερους ίσως παίχτες (αφού οι προσεκτικοί κατέφυγαν ήδη σε ασφαλή λιμάνια), αλλά με μεγαλύτερο ρίσκο – με υψηλότερα δηλαδή ποσά, μέσω της μόχλευσης.

Όσον αφορά την Ευρώπη, έχει δημιουργηθεί η εντύπωση πως θα ενισχύσει όλες τις χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα, με κάθε θυσία: μέσω αγορών ομολόγων εκ μέρους της ΕΚΤ, αποδοχής περαιτέρω εγγυήσεων από τις εμπορικές τράπεζες, ακόμη και αμφιβόλου ποιότητας, καθώς επίσης με ότι άλλο χρειαστεί. Ενάντια βέβαια στις αντιρρήσεις της Γερμανίας – ενδεχομένως δε, ανεξάρτητα από την απόφαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου που αναμένεται.

Όμως, με δεδομένο το ότι η κρίση χρέους δεν έχει καταπολεμηθεί αλλά, αντίθετα, έχει επιδεινωθεί (ανάλυση), καθώς επίσης λόγω του ότι η κατάσταση σε πολλούς τομείς της αγοράς έχει ξεφύγει από τον έλεγχο (άρθρο), ενώ οι κεντρικές τράπεζες σχεδόν εξάντλησαν εξ ολοκλήρου τα πυρομαχικά τους, δεν μπορεί κανείς να είναι βέβαιος.

Υπενθυμίζοντας τώρα το παρελθόν, τη Μαύρη Δευτέρα έβλεπε κανείς χιλιάδες ανθρώπους να κοιτάζουν «αποσβολωμένοι» τις τηλεοράσεις, οι οποίες μετέδιδαν τα νέα των χρηματιστηρίων ολόκληρη σχεδόν την ημέρα – έχοντας κοκκινίσει από τα νούμερα στο κάτω μέρος τους, τα οποία έμοιαζαν τρομακτικά, απόκοσμα, όπως οι ειδήσεις που αναφέρονται στην  κήρυξη ενός παγκοσμίου πολέμου.

Ο βασικός αμερικανικός δείκτης έχασε σχεδόν το 25% της αξίας του, ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι έβλεπαν ένα χρηματοπιστωτικό σεισμό, τον οποίο δεν είχαν νοιώσει ποτέ στη ζωή τους. Κατά κάποιον τρόπο, το κραχ έμοιαζε με το σταμάτημα ενός ανελκυστήρα στον εκατοστό όροφο, ακολουθούμενο αμέσως μετά από την ελεύθερη πτώση του – με κατεύθυνση το έδαφος, όπου θα συντριβόταν.

Όλοι κοιτούσαν με σοβαρά, συνοφρυωμένα πρόσωπα την «κόκκινη θάλασσα» κάτω από τις τηλεοπτικές οθόνες, αδυνατώντας να πιστέψουν αυτό που έβλεπαν – σαν να είχε εκραγεί ξαφνικά μία ατομική βόμβα, σαν να είχε συμβεί δηλαδή το αδιανόητο.

Επιστρέφοντας στο παρόν το γεγονός ότι, στη βιομηχανική Δύση το συνολικό χρέος έχει φτάσει στο 275% του ΑΕΠ, πως έχει αυξηθεί δηλαδή πάνω από 20% σε σχέση με το ξεκίνημα της κρίσης (2007), ενώ το αντίστοιχο των αναπτυσσομένων οικονομιών ξεπέρασε ήδη το 175%, είναι από μόνο του αρκετά ανησυχητικό – δεν επιτρέπει λοιπόν μεγάλη αισιοδοξία, ενώ δεν στηρίζει σε καμία περίπτωση τις σημερινές αξίες των χρηματιστηρίων.

Αυτό δεν σημαίνει πως θα συμβεί υποχρεωτικά το αδιανόητο, αλλά δεν αποτελεί σίγουρα καμία εγγύηση για την αποφυγή του. Ευχόμαστε και ελπίζουμε βέβαια πως θα αποφευχθεί η κατάρρευση, έστω την τελευταία στιγμή, χωρίς όμως να γνωρίζουμε το πώς θα επιτευχθεί το θαύμα.

Πηγή:http://viliardos.analyst.gr/?p=948