Ο μύθος της συλλογικής ευθύνης

Του Χρήστου Λαδά

Βλέποντας σήμερα τα πράγματα μέσα από την απαραίτητη απόσταση του χρόνου, 5 χρόνια μετά το διάγγελμα από το Καστελόριζο, μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι η διαχείριση της κρίσης από το ίδιο πτωχευμένο σύστημα που εξακολουθεί να διοικεί την χώρα ήταν αναμενόμενα καταστροφική. Το λένε βέβαια και τα νούμερα. Όταν η Ελλάδα προσέφευγε πανικόβλητη στον μηχανισμό στήριξης είχε χρέος 130% επί του Α.Ε.Π., ανεργία περίπου στο 7% και επιτόκια δανεισμού από τις αγορές περίπου 10% που ορίζονταν ως καταστροφικά. Σήμερα τα πράγματα είναι χειρότερα από κάθε άποψη. Έχουμε ένα χρέος περίπου 170% επί του Α.Ε.Π., επίσημη ανεργία περίπου στο 30% με τη μαζική όμως φυγή των πιο λαμπρών και παραγωγικών μας νέων στο εξωτερικό ενώ τα επιτόκια δανεισμού των ελληνικών ομολόγων παραμένουν στα ίδια επίπεδα, δηλωτικά της πλήρους αναξιοπιστίας και των ζοφερών προοπτικών της ελληνικής οικονομίας.

Υπάρχει ακόμα μια ειδοποιός διαφορά όμως που κάνει τα πράγματα χειρότερα. Σε αυτό το χρονικό διάστημα δεν έχουν πλέον πτωχεύσει μόνο το κράτος, οι τράπεζες και τα ασφαλιστικά μας ταμεία. Έχουν πτωχεύσει ή φτωχοποιηθεί και οι πολίτες της χώρας. Το Ελληνικό δημόσιο χρωστά πολλαπλάσια, τα επιτόκια δανεισμού προσθέτουν στο χρέος και στο έλλειμμα της χώρας, οι τράπεζες ρουφούν χρήμα στον πίθο της Αριάδνης, ο στασιμοπληθωρισμός είναι χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας και το ζωντανό κεφάλαιο αυτής της χώρας, οι πολίτες θα μπορούσαμε να εργαστούμε αποδοτικά για ένα καλύτερο μέλλον είμαστε πλέον τσακισμένοι οικονομικά και με διάφορα χρέη να αποπληρώσουμε τα επόμενα χρόνια. Άλλοι στο κράτος, άλλοι στις τράπεζες, άλλοι στα ασφαλιστικά ταμεία και όλοι σε οιαδήποτε υποχρέωση επιπλέον γεννηθεί. Υπό φυσιολογικές συνθήκες αυτή η ανόητη καταστροφή θα έπρεπε να είχε αποφευχθεί.

Οι μύθοι τους οποίους καλλιέργησε το πτωχευμένο πολιτικό σύστημα για να αποφύγει τις ευθύνες του και να συνεχίσει να εξουσιάζει την χώρα ήταν δύο. Ο πρώτος ήταν η καλλιέργεια του αισθήματος της συλλογικής ευθύνης για την καταστροφή της χώρας. Έπρεπε να φταίμε όλοι ώστε η ευθύνη να εξανεμιστεί.  Η συνθήκη ήταν απαραίτητη για την επιβίωση του πτωχευμένου συστήματος. Άλλως πολλοί θα έπρεπε να είναι φυλακή ή να βρίσκονται ήδη πολύ μακριά από τη χώρα με δημευμένες τις παράνομες περιουσίες τους.

Ο δεύτερος μύθος, όρος αναγκαίος για την επικράτηση του ίδιου συστήματος μετά την επιβίωση του, ήταν η ανακάλυψη ενός ιδεολογικού φιλανφήματος ως αιτία των δεινών της χώρας, μακρυά δηλαδή από την ταύτιση τους με τους ίδιους. Έτσι εκπαιδευτήκαμε να ακούμε ότι τελικά υπεύθυνοι για τα δεινά της χώρας δεν ήσαν οι συντελεστές του ίδιου συστήματος αλλά η επικράτηση της "αριστερής ιδεολογικής ηγεμονίας'' που μάστιζε τη χώρα και είχε διαποτίσει προφανώς όλους τους πρασινοφρουρούς και δεξιούς που συνεχίζουν να κρατούν αιχμάλωτη την χώρα σε συνθήκες πλέον αχαλίνωτης και αποθρασυμένης αναξιοκρατίας.

Όσον αφορά την συλλογική ευθύνη η κοινή γνώμη βομβαρδίστηκε πρόθυμα από το εξαρτώμενο και πτωχευμένο μιντιακό σύστημα της χώρας -που διατηρήθηκε σε ζωή αν και οφείλει δεκάδες εκατομμυρίων ευρώ- με το μήνυμα ότι κάθε ένας από εμάς συνετέλεσε ισομερώς, ποσοτικά και ποιοτικά, στην πτώχευση της χώρας. Είχαμε λέει συμμετοχή στον πλούτο όλοι και ούτως ή άλλως εμείς στηρίζαμε τις καταστροφικές πολιτικές. Η δημιουργία του ενοχικού συνδρόμου σε έναν λαό που επρόκειτο να εξοντωθεί οικονομικά ήταν πρόσφορη τακτική και αναγκαία συνθήκη ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι αντιδράσεις του σε ότι θα ακολουθούσε.

Το σύνθημα που δονούσε τις διαδηλώσεις του κόσμου κατά την είσοδο της Ελλάδας στους μηχανισμούς στήριξης το 2010, ''φέρτε πίσω τα κλεμμένα'' αντικαταστάθηκε με την ρητορική ότι μαζί τα φάγαμε. Συνεπακόλουθα τώρα έπρεπε να πληρώσουμε για τις αμαρτίες μας. Η φορολαίλαπα που ακολούθησε ως το αναγκαίο μέσο για την αναδιανομή του πλούτου, την εξόντωση της αστικής και εργατικής τάξης για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών κατά 90 δισ. περίπου, για την βίαιη τροφοδοσία του πτωχευμένου κράτους και για την διαρκή προνομιακή υποστήριξη της ίδιας διαπλεκόμενης επιχειρηματικής φαυλοκρατίας από το υστέρημα μας πλέον δεν θα είχαν βέβαια γίνει ανεκτά αν η ελληνική κοινωνία δεν βομβαρδιζόταν με το ενοχικό σύνδρομο της συλλογικής ευθύνης και της ανάγκης να πληρώσει για να εξιλεωθεί.

Τελικώς θύτες και θύματα εξομοιώθηκαν. Αυτοί που είχαν την θεσμική ευθύνη για την σχεδίαση και την εκτέλεση των επιβλαβών οικονομικών πολιτικών της χώρας όχι μόνο ένιψαν τας χείρας τους όταν ήρθε η ώρα της πληρωμής αλλά μας μετακύλισαν και την ευθύνη. Έπειτα έγιναν πάλι υπηρεσιακοί ή κανονικοί Πρωθυπουργοί, Υπουργοί Οικονομικών, διοικητές της Τράπεζας της Ελλάδος κ.ο.κ.. Οι ίδιοι οι θεσμοί μάλιστα έρμαια πλέον του ιδίου συστήματος σχεδιάστηκαν ώστε να μας αντιμετωπίζουν όλους ως κλέφτες που έπρεπε να πληρώσουμε και να επιστρέψουμε γρήγορα όσα χρήματα μας είχαν απομείνει, με την απειλή φυλάκισης ακόμα ή και επισκέψεων από το ΣΔΟΕ στα σπίτια μας με ή χωρίς Εισαγγελέα.

Δεν υπάρχει όμως συλλογική ευθύνη μεταξύ αυτών που χαράσσουν και αποφασίζουν μια πολιτική και μεταξύ αυτών που αναγκαστικά την ακολουθούν, ούτε μεταξύ εξουσιαστών και εξουσιαζομένων. Η ευθύνη δεν μπορεί να είναι αφηρημένη ούτε συλλογική, ούτε χωρίς διαβαθμίσεις και επιμερισμό. Στην διαχείριση της εξουσίας η ευθύνη δεν είναι συλλογική αλλά ατομική. Όταν ένα πρόσωπο επιλέγεται από το σύνολο, διορίζεται ή εκλέγεται, για να λειτουργήσει τους θεσμούς στο όνομα της κοινωνίας, απολαμβάνοντας βέβαια και τα αντίστοιχα προνόμια, η ευθύνη του είναι προσωπική. Αν αποτύχει θα πρέπει να λογοδοτήσει και να του αποδοθεί πολιτικά η ευθύνη ή και θεσμικά σύμφωνα και με τον νόμο όπου διαπιστώνεται παράνομος πλουτισμός ή βλάβη του δημοσίου συμφέροντος. Στην Ελλάδα δεν αποδώσαμε καμία ευθύνη τελικά. Την επωμιστήκαμε συλλογικά και ισοπεδωτικά, την εξαφανίσαμε αφηρημένα και προς βολικό όφελος όσων είχαν την κύρια ευθύνη για την κατάντια της χώρας.

Με την επικράτηση της συλλογικής ευθύνης τελικά το πτωχευμένο σύστημα όχι μόνο νομιμοποιήθηκε εκ νέου ώστε να μπορεί να διαχειρίζεται τις τύχες μας αλλά μας ανάγκασε να καλύψουμε και τις μαύρες τρύπες του. Το ίδιο διατήρησε τον παράνομο και αθέμιτο πλούτο του κρυμμένο κάπου εκεί στις δεκάδες λίστες (της λίστας Λαγκάρντ, Λιχτενστάιν, των ακινήτων του Λονδίνου, των εμβασμάτων στο εξωτερικό, των 6000 offshore με ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα κ.ο.κ.) που δεν ελέγχθηκαν ποτέ. Η μεσαία τάξη χτυπήθηκε, η εργατική τάξη καταδυναστεύτηκε, οι δυνάμεις της παραγωγής υπέκυψαν ως σφάγια για την σωτηρία της φαυλοκρατίας. Δεν θα έπρεπε όμως να παραπονιόμαστε για την τύχη μας. Εμείς την προκαλέσαμε. 

Πατήστε για μεγέθυνση

Όσον αφορά τον έτερο μύθο απενοχοποίησης του ίδιου φαυλοκρατικού συστήματος, αυτόν της ασαφώς θρυλούμενης επικράτησης της αριστερής ιδεολογικής ηγεμονίας ως αιτία των δεινών, ρητορική που προπαγανδίστηκε από όσους αναγορεύτηκαν ξαφνικά ως μεταρρυθμιστές - εκσυγχρονιστές - ρεαλιστές κ.τ.λ. που έπρεπε πάλι οπωσδήποτε να μας σώσουν, ας τα πούμε μια άλλη φορά.

Πηγή:http://xristosladas.blogspot.gr/2014/10/blog-post_26.html