Επιστροφή στο Μέλλον… του Σημίτη

Toυ Αρη Χατζηστεφάνου

«Μελλοντολογικά» μυθιστορήματα και ταινίες, από το «1984» του Οργουελ μέχρι το «Επιστροφή στο Μέλλον», αποτελούν πρώτης τάξεως ευκαιρίες για να κοιτάξει κανείς το παρόν και να αναλογιστεί ποιες από τις προβλέψεις έγιναν πραγματικότητα. Εμείς όμως σκεφτήκαμε να πραγματοποιήσουμε το αντίστροφο ταξίδι στον χρόνο.

"...Είδα το μέλλον, αδερφέ μου. Είναι φόνος..."

Λέοναρντ Κοέν (*)

Η 21η Οκτωβρίου του 2015 ήταν η μελλοντική ημερομηνία στην οποία ταξίδεψαν οι ήρωες της ταινίας «Επιστροφή στο Μέλλον ΙΙ», ερχόμενοι από το μακρινό 1985. Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης αναλώθηκαν σε έναν βλακώδη (αν και ομολογουμένως πολύ διασκεδαστικό) αγώνα δρόμου για να διαπιστώσουν ποιες από τις μελλοντολογικές προβλέψεις της ταινίας έγιναν πραγματικότητα.

Μπορεί λοιπόν να μην έχουμε ιπτάμενα, μη ρυπογόνα αυτοκίνητα (αλλά μόνο οχήματα της Volkswagen που κλέβουν στις μετρήσεις ρύπων) ούτε skateboard που αψηφούν τους νόμους της βαρύτητας, αλλά οι σεναριογράφοι πέτυχαν αρκετούς από τους αυτοματισμούς της σύγχρονης δυτικής πραγματικότητας.

Αυτές όμως ήταν απλώς οι χολιγουντιανού τύπου προβλέψεις και υποσχέσεις μιας κινηματογραφικής παραγωγής. Σε γεωπολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, το 1985, από όπου ξεκίνησαν το ταξίδι τους οι ήρωες της ταινίας, ήταν μια χρονιά μεγάλων υποσχέσεων για όλη την ανθρωπότητα, οι οποίες είτε δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ είτε… καλό θα ήταν να μην έχουν πραγματοποιηθεί.

To 1985 ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ αναλαμβάνει τα ηνία μιας ασθμαίνουσας υπερδύναμης, υποσχόμενος περεστρόικα (μεταρρύθμιση) και γκλάσνοστ (διαφάνεια). Αντ’ αυτού, οι Σοβιετικοί πολίτες θα γνωρίσουν μερικά χρόνια αργότερα το νόημα της λέξης καταστρόικα, όταν η διαλυμένη πλέον ΕΣΣΔ ξεπουλιέται σε ξένες εταιρείες και ντόπιους ολιγάρχες. Η οικονομία χάνει από αυτή τη διαδικασία το 40 με 45% του ΑΕΠ και οι πολίτες περίπου δέκα χρόνια από το προσδόκιμο ζωής τους.

Στην Ελλάδα του 1985, παρά τη δεύτερη θριαμβευτική νίκη του Ανδρέα Παπανδρέου, η χώρα βρίσκεται για πρώτη φορά μπροστά στο ενδεχόμενο να τεθεί υπό την εποπτεία του ΔΝΤ, ενώ ο πρωθυπουργός δηλώνει σε συνέντευξη Τύπου ότι «καταναλώνουμε περισσότερα από όσα παράγουμε».

Η «λύση» έρχεται με τη μορφή σκληρών μέτρων λιτότητας που προωθεί ο τότε υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Κ. Σημίτης, υπό την εποπτεία της λεγόμενης «τρόικας» - έτσι αποκαλούσαν τότε τη συμβουλευτική ομάδα που έστησε ο Παπανδρέου, με τον Ακη Τσοχατζόπουλο, τον Κώστα Λαλιώτη και τον Γιώργο Γεννηματά. Νικητής των εξελίξεων θα αναδειχθεί τελικά η δεξιά πολιτική στροφή του Κ. Σημίτη, ο οποίος, αν και υπόσχεται να νοικοκυρέψει τα οικονομικά, θα δημιουργήσει τις συνθήκες για τη φούσκα των δύο επόμενων δεκαετιών, ενώ αργότερα θα δώσει τη χαριστική βολή στην οικονομία με την ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ (έχοντας στο πλευρό του την Goldman Sachs).

Η συγκεκριμένη πορεία προς την ενοποιημένη Ευρώπη, με μια φτωχή περιφέρεια που θα συσσωρεύει ελλείμματα και χρέη και ένα πανίσχυρο γερμανικό κέντρο που θα καρπώνεται τα πλεονάσματα, οριστικοποιείται στην ιστορική σύνοδο κορυφής της ΕΟΚ στο Λουξεμβούργο, στις 3 και 4 Δεκεμβρίου.

Με την έγκριση της λεγόμενης Ενιαίας Πράξης ανοίγει ο δρόμος για τη δημιουργία το 1992 μιας ενιαίας αγοράς που υπόσχεται ελεύθερη διακίνηση ατόμων, εμπορευμάτων υπηρεσιών και κεφαλαίων – υπόσχεση από την οποία τελικά θα εκπληρωθεί κυρίως ο στόχος της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων.

Οι αρχηγοί κρατών πρέπει να κοιτούσαν μάλλον συγκαταβατικά τον Α. Παπανδρέου, που ζητούσε μεταφορά πόρων για να περιοριστούν οι διαφορές με την περιφέρεια, ενώ η εφημερίδα «Καθημερινή» παρουσίαζε στην πρώτη της σελίδα σκίτσο με τον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ να ζητά ελεημοσύνη από τους εταίρους.

Κατά τα λοιπά, στη Γερμανία ο πάλαι ποτέ «κόκκινος» Γιόσκα Φίσερ γινόταν το 1985 ο πρώτος πολιτικός των Πρασίνων που έπαιρνε υπουργείο, υποσχόμενος να φέρει νέο αέρα στην πολιτική του Βερολίνου. Μερικές δεκαετίες αργότερα, θα καταλήξει σύμβουλος δύο ενεργειακών κολοσσών που ήθελαν να δημιουργήσουν τον αγωγό φυσικού αερίου Ναμπούκο (αλλά θα αποτύχει ακόμη και σε αυτό).

Το 1985 η Γηραιά Αλβιώνα υποσχόταν να δώσει λύση στις φυλετικές ταραχές που μετέτρεπαν το Μπέρμιγχαμ, το Λίβερπουλ και το Λονδίνο σε πεδία μάχης. Καθώς όμως προτίμησε να κρύψει τα ταξικά αίτια της κρίσης κάτω από το χαλί και να σταθεί μόνο στο χρώμα του δέρματος των εξεγερμένων, το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών συνέχισε να γιγαντώνεται.

Τέλος, το 1985 η Ευρώπη γιόρταζε τα σαράντα χρόνια από το τέλος του ναζισμού, υποσχόμενη να αφήσει πίσω της τις φρικιαστικές μνήμες του Ολοκαυτώματος. Το πρόβλημα λύθηκε το 2015, όταν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ «αποκάλυψε» ότι για το Ολοκαύτωμα δεν ευθυνόταν τελικά ο Χίτλερ αλλά… οι Παλαιστίνιοι.

Το 1985 ήταν η χρονιά των μεγάλων υποσχέσεων για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Το γεγονός ότι οι δημιουργοί της ταινίας «Επιστροφή στο Μέλλον ΙΙ» έπεσαν λίγο έξω στις προβλέψεις τους για την εξέλιξη της τεχνολογίας είναι μάλλον το τελευταίο που θα έπρεπε να μας απασχολεί.

Info

Διαβάστε:

Ιστορικό Λεύκωμα 1985 («Καθημερινή»)

Η σύνοψη μιας χρονιάς που υποσχέθηκε πολλά και πραγματοποίησε πολύ περισσότερα με... τον χειρότερο δυνατό τρόπο.

Δείτε:

Επιστροφή στο Μέλλον ΙΙ (1987)

Η ταινία που υποσχόταν ιπτάμενα αυτοκίνητα, αλλά δεν κατάφερε να προβλέψει τη δημιουργία του Ιντερνετ

Πηγή:http://www.efsyn.gr/arthro/epistrofi-sto-mellon-toy-simiti

(*) Προσθήκη ιστολογιου:

"The Future"

Give me back my broken night 

my mirrored room, my secret life 

it's lonely here, 

there's no one left to torture 

Give me absolute control 

over every living soul 

And lie beside me, baby, 

that's an order! 

Give me crack and anal sex 

Take the only tree that's left 

and stuff it up the hole 

in your culture 

Give me back the Berlin wall 

give me Stalin and St Paul 

I've seen the future, brother: 

it is murder. 

Things are going to slide, slide in all directions 

Won't be nothing 

Nothing you can measure anymore 

The blizzard, the blizzard of the world 

has crossed the threshold 

and it has overturned 

the order of the soul 

When they said REPENT REPENT 

I wonder what they meant 

When they said REPENT REPENT 

I wonder what they meant 

When they said REPENT REPENT 

I wonder what they meant 

You don't know me from the wind 

you never will, you never did 

I'm the little jew 

who wrote the Bible 

I've seen the nations rise and fall 

I've heard their stories, heard them all 

but love's the only engine of survival 

Your servant here, he has been told 

to say it clear, to say it cold: 

It's over, it ain't going 

any further 

And now the wheels of heaven stop 

you feel the devil's riding crop 

Get ready for the future: 

it is murder 

Things are going to slide ... 

There'll be the breaking of the ancient 

western code 

Your private life will suddenly explode 

There'll be phantoms 

There'll be fires on the road 

and the white man dancing 

You'll see a woman 

hanging upside down 

her features covered by her fallen gown 

and all the lousy little poets 

coming round 

tryin' to sound like Charlie Manson 

and the white man dancin' 

Give me back the Berlin wall 

Give me Stalin and St Paul 

Give me Christ 

or give me Hiroshima 

Destroy another fetus now 

We don't like children anyhow 

I've seen the future, baby: 

it is murder