Η Γιορτή της Ασημαντότητας, Μίλαν Κούντερα

Μετάφραση: Γιάννης Η. Χάρης, Εκδόσεις Εστία

Πάντοτε μια νέα έκδοση του Μίλαν Κούντερα δημιουργεί γεγονός ανάμεσα σε αναγνώστες και κριτικούς παρόλο που το πλήθος των μεγάλων δημιουργιών του εδράζεται στο παρελθόν. Η επανέκδοση από την Εστία όλου του έργου του ευτύχησε κυριολεκτικά από τις μεταφράσεις του Γιάννη Η. Χάρη.

Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με την «Γιορτή της Ασημαντότητας», το πιο πρόσφατο μυθιστόρημά του. Και είναι η αίσθηση του γελοίου και ταυτόχρονα ασήμαντου αυτό που αφηγείται ο Κούντερα, αυτό που αναφέρεται σε όλα τα βιβλία του. Μακριά από τις μεγαλεπήβολες διηγήσεις της λογοτεχνίας, ο Τσέχος συγγραφέας πάντοτε εστίαζε στα μικρά και επουσιώδη, στα «ασήμαντα» συμβάντα και στις άνευ αξίας λεπτομέρειες για να πει αυτά που ήθελε, έχοντας ως βάση το υπονομευτικό χιούμορ, καθώς έγραφε σε μια χώρα με άγρια λογοκρισία, το οποίο διατήρησε και στη Γαλλική περίοδό του. Αν όμως στην πρώτη φάση το χρησιμοποιούσε για να κοινοποιήσει τις δικές τους αλήθειες, στην δεύτερη, την εποχή της «απόλυτης» ελευθερίας του, θέλησε να υποσκάψει την σοβαροφάνεια του ευρωπαϊκού μυθιστορήματος.

Με σαρδόνιο χιούμορ και εδώ, ο 85χρονος Κούντερα δημιουργεί τέσσερις χαρακτήρες, παλιά φιλαράκια, που τριγυρίζουν ασκόπως στους Κήπους του Λουξεμβούργου, αερολογούν για σημαντικά πράγματα, φλυαρούν και διασκεδάζουν με τον θηλυκό αφαλό -το σημαντικότερο αποκαλυπτικό σημείο της μοντέρνας γυναίκας. Καταπιάνονται με την κατασκευή μιας νέας, χωρίς νοήματα γλώσσας, ή, ακόμα και με έργα για το κουκλοθέατρο που αναφέρονται στις ουτοπίες του 20ου Αιώνα. Ακόμη και η εμφάνιση του Στάλιν και περισσότερο ο τρόπος που ο μεγάλος «πατερούλης» σατίριζε εαυτόν και έκανε ντροπιαστικές πλάκες σε σημαντικούς συντρόφους του όπως ο Καλίνιν δείχνουν, κατά Κούντερα, πως η έννοια του γελοίου υπεισέρχεται παντού στη σοβαρότητα της ζωής.

Προς το τέλος της «Ασημαντότητας», ο συγγραφέας βάζει έναν χαρακτήρα να υπογραμμίσει ότι, «αυτή ήταν εξάλλου η στρατηγική όλων μας. Καταλάβαμε από καιρό πως δεν είναι πια δυνατόν να ανατρέψουμε τον κόσμο, ούτε να τον ξαναφτιάξουμε, ούτε να σταματήσουμε την ολέθρια πορεία του προς τα μπρος. Μόνο μια μορφή αντίστασης ήταν εφικτή: να μην τον παίρνουμε στα σοβαρά. Αλλά διαπιστώνω ότι οι πλάκες μας έχασαν τη δύναμή τους».

Δεκατρία χρόνια μετά την «Άγνοια», η «Γιορτή της Ασημαντότητας» επιβεβαιώνει πλήρως τις απόψεις του μεγάλου Τσέχου συγγραφέα. Να γράψει ένα μυθιστόρημα χωρίς ίχνος εννοούμενης σοβαρότητας, ένα κείμενο όπου μια παλιοπαρέα καταπιάνεται με διάφορα υπαρξιακά και κοινωνικά θέματα και αμπελοφιλοσοφεί ακατάσχετα σε μια γιορτή για μικρά και ανθρώπινα πράγματα, ασήμαντα ίσως για πολλούς, που δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι «το κλειδί της σοφίας, είναι το κλειδί της ευδιαθεσίας».

Η διάθεση του Κούντερα μας θυμίζει την ταινία του Μάριο Μονιτσέλι, «Εντιμότατοι Φίλοι μου» – του ’75- όπου μια παρέα σκαρώνει συνεχώς πλάκες στο γύρω σοβαρό κόσμο ακόμα και μεταξύ τους. Τελικά, η απόλαυση της ζωής χωρίς προαπαιτούμενα είναι για τον Κούντερα η βάση πάνω στην οποία το αυθόρμητο, το τυχαίο και το μικρό δίνουν στη λογοτεχνία και τους αναγνώστες την απόλαυση και τη χαρά.

πηγή – το περιοδικό

Πηγή:http://eleutheriellada.wordpress.com