Η Κεντροαριστερά και το διαρκές πραξικόπημα του Α. Τσίπρα

Του Ρούντι Ρινάλντι

Το σχέδιο προσωρινά υλοποιήθηκε αλλά η πραγματικότητα άλλα προοιωνίζεται

Υπάρχει διάχυτη η εντύπωση ότι το βράδυ της 12ης προς 13ης Ιουλίου στις Βρυξέλλες έγινε πραξικόπημα σε βάρος της Ελλάδας και του Έλληνα πρωθυπουργού, ο οποίος εξαναγκάστηκε σε μια ταπεινωτική συμφωνία.

Επίσης, υπάρχει μια κατηγορία ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μεταλλάχθηκε από αριστερό, ριζοσπαστικό, αντιμνημονιακό κόμμα σε μνημονιακό, το βράδυ της 13ης Αυγούστου, όταν η πλειοψηφία των βουλευτών του -πλην 40- ψήφισε το 3ο Μνημόνιο.

Παρ’ όλο που αυτές οι εντυπώσεις-εκτιμήσεις περιέχουν πολλά στοιχεία πραγματικότητας, δεν εξηγούν όσα βιώνουμε. Θέλουμε να επιστήσουμε την προσοχή σε δύο άλλες διεργασίες, που η ανάλυσή τους μπορεί να φωτίσει αρκετά όσα έγιναν και όσα πρόκειται να γίνουν.

Η κεντροαριστεροποίηση και η αποριζοσπαστικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ

Η ανάληψη της διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ, τον Γενάρη του 2015, μπορεί να θεωρηθεί ορόσημο στην πορεία της κεντροαριστεροποίησης. Η συνάντηση με την κρατική Διοίκηση, καθώς και η ανάληψη της ευθύνης για τις σχέσεις με την τρόικα και την πορεία της χώρας σε ένα ταραγμένο περιβάλλον, εμπέδωσε τάσεις κεντροαριστεροποίησης, προσδίδοντάς τους ποιοτικό χαρακτήρα επικαθορισμού πάνω σε άλλες πλευρές του εγχειρήματος. Δηλαδή, η προσαρμογή του ΣΥΡΙΖΑ και η επιχείρηση ποδηγέτησης του ριζοσπαστισμού σε ανώδυνα συστημικά και κοινοβουλευτικά κανάλια, ολοκληρώνεται με την ανάληψη της διακυβέρνησης.

Η οποία διακυβέρνηση χαιρετίστηκε από όλες τις πτέρυγες και ομαδοποιήσεις του κόμματος «ως ιστορική νίκη» και βεβαίως σχεδόν όλες «κάτι» πήραν στην κυβέρνηση που σχηματίστηκε τότε. Αν θυμάται κανείς καλά, το κύριο μοτίβο της πορείας προς τη διακυβέρνηση ήταν το «πάμε για έντιμο συμβιβασμό», «η διαπραγμάτευση θα έχει αίσιο τέλος» και κάποια παροχολογία μέσω του προγράμματος Θεσσαλονίκης. Αναλύοντας την πολιτική γραμμή που ενωμένη και συμπαγής ακολούθησε η ηγεσία από τότε, θα διακρίνουμε έντονα τα στοιχεία μιας κεντροαριστερής διαχείρισης-πρότασης. Αν επίσης, παρατηρήσει κάποιος την σύνθεση της πρώτης κυβέρνησης, δεν θα δει μόνο τις «φυλές» του κόμματος, αλλά και την προσέλκυση τεχνοκρατών, πρώην πασόκων, ακόμη και αμφιλεγόμενων προσώπων που συνέρρευσαν στο Μαξίμου. Αυτό που συγκαλύφθηκε κατά συνέπεια, ήταν πως στο δίχρονο 2012-2014 στήθηκαν πολλές γέφυρες με το εσωτερικό και το διεθνές κατεστημένο.

Παρ’ όλα αυτά, το παράδειγμα ΣΥΡΙΖΑ συνάντησε απίστευτη εχθρότητα από την ευρωκρατία και η παγίδευση που στήθηκε από αυτήν αποσκοπούσε στην πλήρη και παραδειγματική υποταγή του εγχειρήματος αλλά και του Α. Τσίπρα προσωπικά. Άλλωστε, η κεντροαριστεροποίηση δεν είναι μια διαδικασία χωρίς αντιφάσεις, ούτε βέβαια σημαίνει έλλειψη συγκρούσεων και αντιπαραθέσεων με άλλους πόλους, είτε διεθνείς είτε εσωτερικούς.

Η πραγματική, όμως φύση, η διαμορφωμένη φύση του ΣΥΡΙΖΑ μετά από την ανάληψη της διακυβέρνησης και μετά το πέρας της «διαπραγμάτευσης» προδίδει ένα κεντροαριστερό μόρφωμα με έντονα αρχηγικά χαρακτηριστικά, συστημικό και φυσικά μετά τις αποφάσεις του καλοκαιριού, εντός μνημονιακών προδιαγραφών. Ο προσδιορισμός κεντροαριστερό μόρφωμα με έντονα αρχηγικά χαρακτηριστικά δεν μπορεί και δεν πρέπει να διαφεύγει από την ανάλυση και απλά να γίνεται λόγος μόνο για την καταγγελία των μνημονιακών του χαρακτηριστικών.

Ορισμένοι δεν κατανοούν τη χρήση του όρου «Κεντροαριστερά» ούτε αντιλαμβάνονται ότι ο κύριος άξονας της πολιτικής σκηνής στη χώρα είναι κεντροαριστερός, αφού η σταθερότητα και οι βασικές συστημικές επιλογές μπορούν να περάσουν πιο εύκολα και πιο ανώδυνα μέσα από αντίστοιχες φόρμουλες και προτάσεις, παρά μέσα από σκληρές νεοφιλελεύθερες ακροδεξιές πολιτικές. Και όντως, με τον ΣΥΡΙΖΑ πέρασαν χωρίς πολλές αντιδράσεις (μέχρι τώρα) νόμοι και μνημόνια που είναι ζήτημα αν θα είχαν την ίδια τύχη αν το επιχειρούσαν η Ν.Δ., το ΠΑΣΟΚ, το Ποτάμι κ.λπ.

Πολιτικά, ορισμένα ισχυρά σημεία της κεντροαριστεροποίησης είναι οι θέσεις για «το κοινό ευρωπαϊκό όραμα», η ιδέα του «συμβιβασμού» (προωθητικού, έντιμου, αμοιβαία επωφελούς κ.λπ.), η ιδέα και η διαδικασία της «διαπραγμάτευσης» με δόσεις ρεαλισμού, προσαρμογής, υποχωρήσεων, υπερηφάνειας, και αρκετή δόση αυτοαναφορικότητας περί «ιστορικών νικών, ιστορικών στιγμών, ιστορικών αποφάσεων» κ.λπ.

Κάθε πορεία κεντροαριστεροποίησης σημαδεύεται από έναν αχταρμά «αριστεροδέξιων» λόγων, πράξεων, ταχτικών, προσεγγίσεων, χειρισμών, που αντί να επιλύουν το πρόβλημα συμβάλλουν στην γενικευμένη σύγχυση και στην αποδόμηση κριτηρίων, στην φθορά ειδικά των αριστερών κριτηρίων, με αποτέλεσμα την «κατάποση» καμήλων (δεξιότατων επιλογών, μέχρι και μνημονίων) ολόκληρων, ενώ γίνεται λόγος περί βελονών (αριστερά επιχρίσματα και κινήσεις για να κρατιέται μια σχέση με ορισμένα ακροατήρια). Έτσι, και η κεντροαριστεροποίηση δεν οδηγεί σε καμία εναλλακτική προοπτική.

Οι κλασικές αναλύσεις για την Κεντροαριστερά αναφέρουν ότι αυτή χαρακτηρίζεται από την άρνηση υπέρβασης του καπιταλιστικού συστήματος, ότι υποστηρίζει τις σταδιακές μεταρρυθμίσεις στην κατεύθυνση ενός λαϊκού, ανθρώπινου καπιταλισμού ή μιας κοινωνικής οικονομίας της αγοράς, προσανατολισμένης να συμβιβάσει τις ανάγκες της με αυτές του κοινωνικού ζητήματος. Οι κυριότερες κεντροαριστερές δυνάμεις είναι η σοσιαλδημοκρατία, ο κοινωνικός φιλελευθερισμός, ορισμένες τάσεις του δημοκρατικού σοσιαλισμού και του δημοκρατικού χριστιανισμού. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ορισμένα κομμουνιστικά κόμματα μεταλλάχθηκαν σε κεντροαριστερά, υποστηρίζοντας την ελεύθερη αγορά και την σοσιαλδημοκρατική παράδοση, όπως συνέβη στο Κ.Κ. Ιταλίας που αρχικά μετεξελίχθηκε σε Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς για να καταλήξει με άλλες δυνάμεις στην δημιουργία του Δημοκρατικού Κόμματος το 2007.

Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ τρεις ήταν οι κύριες μορφές της συντελούμενης κεντροαριστεροποίησης:

α) Η υποστολή του ριζοσπαστικού αντισυστημικού του λόγου και η αντικατάστασή του από έναν καθαρόαιμο καθεστωτικό λόγο. Για τους πλέον παρατηρητικούς η διαδικασία αυτή άρχισε από το 2012 (μετά τις εκλογές) και εξελίχθηκε στο δίχρονο προσαρμογής 2012-2014.

Η συνέχεια του κράτους, η συνέχεια των νόμων, ο σεβασμός των ευρωπαϊκών συνθηκών, ο σεβασμός των υποχρεώσεων προς όλους τους συμμαχικούς οργανισμούς που συμμετέχει η Ελλάδα, η διαβεβαίωση εκπλήρωσης των υποχρεώσεων στους δανειστές εις το διηνεκές, δεν αποτελούν απλή αλλαγή ορολογίας. Αποτελούν εκφράσεις εμπέδωσης του καθεστωτικού λόγου, άρα και μιας πολιτικής συμπεριφοράς αντίστοιχης.

β) Στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ είχαμε μια έντονη πολιτική μετατόπιση και αποδοχή αυτής της πραγματικότητας από φορείς που συνέχουν τον οργανισμό. Ηγεσία, φράξιες, ομαδοποιήσεις και μέρος της βάσης μετατοπίστηκαν και αποδέχτηκαν χωρίς αντιδράσεις την μετάλλαξη.

γ) Ο ΣΥΡΙΖΑ εξαναγκάζεται σε μετατοπίσεις γύρω από το κεντρικό πολιτικό σκηνικό, αναζητώντας λύσεις στις ισορροπίες και συνεργασίες με δυνάμεις και παράγοντες του παλαιού πολιτικού μνημονιακού συστήματος, αδιαφορώντας για τις απαιτήσεις βαθιών πολιτικών τομών. Οι επαφές με Ποτάμι, Γ.Α. Παπανδρέου, Φ. Κουβέλη, η συνεργασία με την καραμανλική πτέρυγα και η εκλογή Παυλόπουλου ως Πρόεδρου της Δημοκρατίας οδηγούν, τελικά, στην υπερψήφιση του 3ου Μνημονίου με όλους τους τέως μνημονιακούς…

Επομένως, η κεντροαριστεροποίηση και αποριζοσπαστικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ αποτελούν, πλέον ,κεντρικά φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά.

Ευρωπαϊκή ιδέα, «αύριο», «νέο», «καταπολέμηση του παλιού», ανάπτυξη, μικρότερο κακό, κοινωνική ευαισθησία, λείανση του μνημονίου, «έξοδος από το μνημόνιο», πρόοδος εναντίον συντήρησης, διαπραγμάτευση, συμβιβασμός αποτελούν πλέον στοιχεία του πολιτικού λόγου, που λειτούργησε και έδωσε αποτελέσματα και στην πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση. Ο κεντροαριστερός άξονας είναι και φαίνεται ισχυρότερος από τον κεντροδεξιό, σε ένα τοπίο ρημαγμένο, κουρασμένο και μια κοινωνία ζαλισμένη, αηδιασμένη, αποπροσανατολισμένη.

Το διαρκές πραξικόπημα του Αλέξη Τσίπρα

Ο Α. Τσίπρας θα αισθάνεται αυτές τις μέρες ως ενορχηστρωτής και διευθυντής της ορχήστρας. Δεν έχει σοβαρούς αντιπάλους ούτε εκτός ούτε στο εσωτερικό του κόμματός του. Στον πυκνό χρόνο που διανύουμε, έμαθε πολλά απέκτησε συναίσθηση ορισμένων ικανοτήτων του.

Τι πέτυχε; Έγινε πρωθυπουργός, κατάργησε το κόμμα του, κέρδισε τρεις αναμετρήσεις με διαφορά, ένιωσε τον στραγγαλισμό από την ευρωκρατία, ωστόσο συνεννοήθηκε μαζί της, ψήφισε το 3ο Μνημόνιο και ξανακέρδισε τις εκλογές, έδιωξε την εσωκομματική του αντιπολίτευση. Είναι κυρίαρχος στην πολιτική ζωή της χώρας. Είναι λίγα όλα αυτά; Όχι βέβαια. Όσο είναι σωστό ότι οι μεγάλες δοκιμασίες τώρα αρχίζουν, αισθάνεται πως, όσο κρατά σε απόσταση τον λαϊκό παράγοντα ποδηγετημένο και σε αποπροσανατολισμό, δεν απειλείται σοβαρά από κάποιο πολιτικό αντίπαλο. Τούτες τις μέρες δεν σκέφτεται την καταστροφή και την φθίνουσα πορεία της χώρας. Δεν τον πονοκεφαλιάζει κάτι τέτοιο. Είναι ο κυρίαρχος και αυτό τον ζαλίζει, μέχρι να έρθουν τα μεγάλα τραντάγματα να του θυμίσουν το πραγματικό μέγεθος των προβλημάτων. Κι αυτά έρχονται.

Το διαρκές πραξικόπημα, λοιπόν, του Αλέξη Τσίπρα δεν προέκυψε στην τύχη. Το σκεπτικό αλλά και το σχέδιό του μεταφράζονται ως εξής: έτσι κι αλλιώς θα υπογράψουμε συμφωνία, κάνω δημοψήφισμα, ανατρέπω το «όχι» την επόμενη μέρα, δέχομαι τη συμφωνία αφού παρουσιαστώ σαν βασανιζόμενος για 17 ώρες, ψηφίζω τα προαπαιτούμενα, δεν συγκαλώ κανένα κομματικό όργανο (Γραμματεία, Κεντρική Επιτροπή), αναγγέλλω ένα συνέδριο για Σεπτέμβρη που δεν θα γίνει, κλείνω τη Βουλή, ενώ συζητώ με τους δανειστές το 3ο Μνημόνιο. Μόλις είναι έτοιμο ανοίγω κατακαλόκαιρο την Βουλή, ψηφίζω το μνημόνιο μαζί με Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, διαπιστώνω μετά ότι δεν έχω δεδηλωμένη, τους αποκοιμίζω ότι θα πάω για ψήφο εμπιστοσύνης ή για Θερινά Τμήματα της Βουλής, αιφνιδιάζω τους πάντες με παραίτηση της κυβέρνησης (με το επιχείρημα ότι με ρίχνουν οι δικοί μου βουλευτές) και πάω γρήγορα σε εκλογές στις 20 Σεπτέμβρη τις οποίες και κερδίζω με διαφορά. Τα έκανε και του βγήκαν σχεδόν όλα. Γιατί; Γιατί αφέθηκε στην ουσία και από τη Δεξιά και από την Αριστερά, ενώ ο λαϊκός παράγοντας τελούσε σε βαθύ αποπροσανατολισμό και απογοήτευση.

Τα πραξικοπήματα συχνά πετυχαίνουν για πολλούς και διάφορους λόγους. Δεν κρατούν, όμως, για πολύ. Η βαθύτερη ανάλυση αναδεικνύει όλα τα στοιχεία της ρευστότητας και της μη σταθεροποίησης-νομιμοποίησης των μνημονιακών πραξικοπημάτων και των γεωπολιτικών τρανταγμάτων. Αλήθεια, πόσο κοντά και πόσο μακριά βρισκόμαστε από μια εθνική και κοινωνική καταστροφή; Τώρα πλέον ανοίγει ένας νέος κύκλος. «Νέα κατάσταση, νέα καθήκοντα» όπως θα έλεγαν κι ο Καρτερός, ο Τσέκερης, ο Ανανδρανιστάκης και τα άλλα «μπράβο πρόεδρε» παιδιά

Πηγή:http://www.e-dromos.gr/h-kentroaristera-kai-to-diarkes-praxikophma-tou-tsipra/