Κλασική εξάρτηση, βασικό ένστικτο

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Με το πείραμα της «κλασικής εξάρτησης», οι δανειστές επέβαλαν στην Ελλάδα από το 2010 «δημοσιονομική προσαρμογή» (περικοπές ή φόρους) άνω των 65 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 33% του ΑΕΠ. Η λίστα Βαρουφάκη προσθέτει άλλα 4,6 – 6,1 δισ. «προσαρμογής» από ποικίλες, φορολογικές κυρίως, πηγές, χωρίς περικοπές, τουλάχιστον όχι ορατές.

Ο Ρώσος φυ­σιο­λό­γος Ιβάν Πα­βλόφ έγινε πα­σί­γνω­στος για το πε­ρί­φη­μο πεί­ρα­μα με τα σκυ­λιά του. Τη λε­γό­με­νη «κλα­σι­κή εξάρ­τη­ση». Θυ­μί­ζω αδρά: Δη­μιούρ­γη­σε έναν δεσμό, έναν συ­νειρ­μό ανά­με­σα στο ση­μα­ντι­κό ερέ­θι­σμα της δια­τρο­φής, που προ­κα­λού­σε εν­στι­κτω­δώς υπε­ρέκ­κρι­ση σά­λιου στα σκυ­λιά, και σε ένα άλλο, ου­δέ­τε­ρο ερέ­θι­σμα, ένα κου­δού­νι που κα­λού­σε τα σκυ­λιά στην τροφή ή τον ήχο από τα βή­μα­τα του δια­τρο­φέα. Στο τέλος, τα σκυ­λιά απέ­κτη­σαν ένα νέο, εξαρ­τη­μέ­νο ανα­κλα­στι­κό και τα στό­μα­τά τους πλημ­μύ­ρι­ζαν σάλιο κάθε φορά που δέ­χο­νταν το ου­δέ­τε­ρο ερέ­θι­σμα, κι ας μην κα­τέ­λη­γε αυτό στην πο­θη­τή τροφή.

Κατά το στε­ρε­ό­τυ­πο, το πεί­ρα­μα της κλα­σι­κής εξάρ­τη­σης εφαρ­μό­στη­κε στην Ελ­λά­δα όλη την πε­ρί­ο­δο του μνη­μο­νια­κού δια­συρ­μού της. Η σύν­δε­ση της αξιο­λό­γη­σης από την τρόι­κα με την εκτα­μί­ευ­ση των δό­σε­ων δα­νει­σμού έχει ανα­τρι­χια­στι­κές ομοιό­τη­τες με το πεί­ρα­μα του Πα­βλόφ.

Σε βαθμό που τε­λι­κά οι μνη­μο­νια­κές κυ­βερ­νή­σεις αντα­πο­κρί­νο­νταν με ζήλο στο «ου­δέ­τε­ρο ερέ­θι­σμα» της αξιο­λό­γη­σης από την τρόι­κα, πρό­σθε­ταν συ­νε­χώς λι­τό­τη­τα και βαρ­βα­ρό­τη­τα, κι ας μην ακο­λου­θού­σε η δα­νεια­κή δόση.

Το πεί­ρα­μα επα­να­λαμ­βά­νε­ται με εκνευ­ρι­στι­κή συ­νέ­πεια από τους «θε­σμούς» απέ­να­ντι στη νέα κυ­βέρ­νη­ση. Κι ας έχει αυτή κα­τα­στή­σει σαφές με δρα­μα­τι­κό τρόπο ότι τα τα­μια­κά δια­θέ­σι­μα στε­ρεύ­ουν. Μπο­ρεί το deadline να μην είναι η 9η Απρι­λί­ου, αλλά κά­ποια μέρα του Μαΐου -δεν έχει τόση ση­μα­σία-, είναι όμως προ­φα­νές ότι ο βα­σι­κός λόγος για τον οποίο η κυ­βέρ­νη­ση μένει σ’ αυτή τη σα­δι­στι­κή δια­πραγ­μά­τευ­ση είναι το άνοιγ­μα κά­ποιας από τις στρό­φιγ­γες δα­νει­σμού ή ρευ­στό­τη­τας.

Παρ’ ότι τα δε­δο­μέ­να είναι με­τρή­σι­μα -τα διε­θνή ΜΜΕ με­τρούν μέχρι τε­λευ­ταί­ου ευρώ τις ανε­λα­στι­κές τα­μια­κές ανά­γκες του κρά­τους-, οι «θε­σμοί» κά­νουν σαν να μην τρέ­χει κά­στα­νο. Στην αρχή το πρό­βλη­μα ήταν η «δη­μιουρ­γι­κή ασά­φεια» της συμ­φω­νί­ας της 20ής Φε­βρουα­ρί­ου. Έπει­τα η κυ­βέρ­νη­ση έπρε­πε να υπο­βά­λει μια πρώτη λίστα με­ταρ­ρυθ­μί­σε­ων. Δεν ήταν αρ­κε­τή, προ­στέ­θη­καν σ’ αυτή και δυο-τρία εξ­τρα­δά­κια.

Την επό­με­νη φορά ζη­τή­θη­κε πλή­ρης με­ταρ­ρυθ­μι­στι­κή λίστα, απορ­ρί­φθη­κε κι αυτή ως ανε­παρ­κής και ανε­παρ­κώς πο­σο­τι­κο­ποι­η­μέ­νη. Ακο­λού­θη­σε μια πλή­ρως κο­στο­λο­γη­μέ­νη λίστα μέ­τρων ύψους 6 δισ., αυτή που διέρ­ρευ­σε στους Financial Times και βρί­σκε­ται από την πε­ρα­σμέ­νη Τε­τάρ­τη στα χέρια των μελών του Brussels Group, του EuroWorking Group κι όποιου άλλου Group εμπλέ­κε­ται σ’ αυτή τη διελ­κυ­στίν­δα.

Ποια είναι η αντί­δρα­ση των σε­βα­στών «θε­σμών»; «Οι ελ­λη­νι­κές αρχές κα­τέ­θε­σαν πράγ­μα­τι πρό­σθε­τες προ­τά­σεις, αλλά έχου­με δρόμο να δια­νύ­σου­με ακόμη» δή­λω­σε ο Γε­ρούν Ντάι­σελ­μπλουμ. «Η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση ση­μεί­ω­σε πρό­ο­δο(…) αλλά πρέ­πει να γίνει πε­ρισ­σό­τε­ρη πο­σο­τι­κο­ποί­η­ση των μέ­τρων» είπε ο Γάλ­λος υπουρ­γός Οι­κο­νο­μι­κών Μισέλ Σαπέν. Ο ήχος του χρή­μα­τος δεν ακού­γε­ται ακόμη από που­θε­νά.

Με το πεί­ρα­μα της «κλα­σι­κής εξάρ­τη­σης», οι δα­νει­στές επέ­βα­λαν στην Ελ­λά­δα από το 2010 «δη­μο­σιο­νο­μι­κή προ­σαρ­μο­γή» (πε­ρι­κο­πές ή φό­ρους) άνω των 65 δισ. ευρώ, που αντι­στοι­χούν στο 33% του ΑΕΠ. Η λίστα Βα­ρου­φά­κη προ­σθέ­τει άλλα 4,6 – 6,1 δισ. «προ­σαρ­μο­γής» από ποι­κί­λες, φο­ρο­λο­γι­κές κυ­ρί­ως, πηγές, χωρίς πε­ρι­κο­πές, του­λά­χι­στον όχι ορα­τές.

Λο­γι­κά, οι «Πα­βλόφ» των Βρυ­ξελ­λών θα έπρε­πε να εντυ­πω­σια­στούν από την κυ­βερ­νη­τι­κή αντα­πό­κρι­ση στο «ου­δέ­τε­ρο ερέ­θι­σμα». Τι δεν τους ικα­νο­ποιεί; Τι τους λεί­πει από την κο­στο­λό­γη­ση και πο­σο­τι­κο­ποί­η­ση; Τους λεί­πει η αγνή, ατό­φια, κα­θα­ρή λι­τό­τη­τα, μια ακόμη δόση πε­ρι­κο­πών σε μι­σθούς και συ­ντά­ξεις, μια ακόμη φο­ρο­λο­γι­κή επι­δρο­μή στα υπαρ­κτά και με­τρη­μέ­να, όχι τα πι­θα­νά και ανα­ζη­τού­με­να ει­σο­δή­μα­τα και πε­ριου­σια­κά στοι­χεία. Τους λεί­πουν τα «σι­γου­ρά­κια» με τα οποία λε­η­λά­τη­σαν την τε­λευ­ταία πε­ντα­ε­τία ερ­γα­ζό­με­νους και φτωχά στρώ­μα­τα.

Δο­κι­μά­ζουν, λοι­πόν, τα όρια των κυ­βερ­νη­τι­κών ανα­κλα­στι­κών με την ελ­πί­δα ότι στην επό­με­νη λίστα η υπε­ρέκ­κρι­ση με­ταρ­ρυθ­μι­στι­κής σιέ­λου θα αγ­γί­ξει πάλι τα τσα­κι­σμέ­να στρώ­μα­τα, θα πε­ρι­λά­βει μια γερή δόση από την αγα­πη­μέ­νη τους τα­ξι­κή λι­τό­τη­τα. Στα παλιά τους τα πα­πού­τσια οι με­ταρ­ρυθ­μί­σεις, ου­δό­λως εν­δια­φέ­ρο­νται έστω για τον αστι­κό εκ­συγ­χρο­νι­σμό της αποι­κί­ας, για τη με­τα­τρο­πή της σε «κα­νο­νι­κή χώρα». Ευ­ελ­πι­στούν ότι το νέο τους πει­ρα­μα­τό­ζωο, πού θα πάει, θα μάθει.

Το πεί­ρα­μα της «κλα­σι­κής εξάρ­τη­σης» έχει, φυ­σι­κά, τα όριά του. Τα σκυ­λιά του Πα­βλόφ αντα­πο­κρί­νο­νται στα «ου­δέ­τε­ρα ερε­θί­σμα­τα» γιατί, αργά ή γρή­γο­ρα, εμ­φα­νί­ζε­ται το χέρι με το κρέας. Αν το κρέας δεν εμ­φα­νι­στεί για πολύ διά­στη­μα, το «ου­δέ­τε­ρο ερέ­θι­σμα» παύει να προ­κα­λεί το εξαρ­τη­μέ­νο ανα­κλα­στι­κό, ο σκύ­λος πέ­φτει σε αβου­λία και πε­θαί­νει απλώς από ασι­τία. Υπο­θέ­τω ότι το βα­σι­κό έν­στι­κτο, η πείνα, μένει ζω­ντα­νό. Αν ο πει­ρα­μα­τι­στής – δια­τρο­φέ­ας ρι­σκά­ρει να εμ­φα­νι­στεί μπρο­στά του μ’ άδεια χέρια, μπο­ρεί να γίνει αυτός το επό­με­νο γεύμα του πει­ρα­μα­τό­ζω­ού του. Ελ­πί­ζει κα­νείς ότι το βα­σι­κό έν­στι­κτο δεν έχει εξου­δε­τε­ρω­θεί.

πηγή – Aυγή