Η Ελλάδα έξω από την Ευρωπαϊκή Ενωση

Του Γιώργου Κατρούγκαλου*

Ο αρμόδιος Επίτροπος κ. Κατάινεν, ήδη αντιπρόεδρος της νέας επιτροπής υπό τον κ. Γιούνκερ, απάντησε πρόσφατα σε ερώτηση μου, συνυπογραφόμενη από όλους τους ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, σχετικά με την καταπάτηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στη χώρα μας από τις μνημονιακές πολιτικές. Η απάντηση του ήταν αποκαλυπτική: κατά τον Επίτροπο, ως προς την εφαρμογή των μνημονίων, δεν έχει έδαφος εφαρμογής το ευρωπαϊκό δίκαιο, ούτε ισχύει για εμάς τους ιθαγενείς ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πολλά θα μπορούσε να πει κανείς για τη νομική πλευρά των ισχυρισμών του Επιτρόπου. Πώς είναι δυνατόν να μην έχει έδαφος εφαρμογής το Ευρωπαϊκό δίκαιο, όταν τα δύο τρίτα της Τρόικας αποτελούνται από εκπροσώπους δύο ανώτατων ευρωπαϊκών οργάνων, της Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας; Η πολιτική διάσταση όμως της δήλωσης του είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα. Τι μας λέει στην ουσία ο κύριος Κατάινεν; Ότι, αντίθετα με όσα κρώζουν τα παπαγαλάκια της διαπλοκής, δεν είναι η αριστερά που κινδυνεύει να θέσει τη χώρα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η κυβέρνηση και οι μνημονιακές πολιτικές που εφαρμόζει είναι αυτές που έχουν ήδη αποβάλει τη χώρα από την Ευρώπη και την έχουν αποξενώσει από τις εγγυήσεις του κοινού ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Η ερώτηση μου είχε ως αφορμή πρόσφατη έκθεση του ειδικού εισηγητή  των ΗΕ Σέφας Λούμινα (UN A/HRC/25/50/Add.1,)  η οποία διαπιστώνει ότι τα μέτρα λιτότητας που λαμβάνει η ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής υποβαθμίζουν την προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων που προστατεύονται από Διεθνείς Συμβάσεις  των ΗΕ, αλλά και από το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.

Η έκθεση είναι ιδιαίτερα αναλυτική. Αναφέρεται στην έκρηξη της ανεργίας, στην εν γένει υποβάθμιση των όρων  εργασίας και στις γενικευμένες περικοπές στους πόρους της κοινωνικής ασφάλισης ως σαφή παραβίαση των σχετικών δικαιωμάτων, όπως προστατεύονται από το Σύνταγμα, τις διεθνείς συμβάσεις και το ευρωπαϊκό δίκαιο. Επιπλέον, σύμφωνα με το πόρισμα  της έκθεσης, οι εκτεταμένες περικοπές στη χρηματοδότηση του δημόσιου συστήματος υγείας, απόρροια των  πολιτικών λιτότητας που εφαρμόζονται στη χώρα, έχουν ως αποτέλεσμα σ’ ένα μεγάλο τμήμα του  πληθυσμού, και ιδίως στους μετανάστες, να μην μπορεί να διασφαλιστεί ούτε το ελάχιστο επίπεδο προστασίας της υγείας, υποχρέωση που απορρέει από το άρθρο 12 του Διεθνούς συμφώνου των ΗΕ για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά δικαιώματα. Περαιτέρω, το πόρισμα της  έκθεσης κάνει λόγο για προσβολή και του ανθρωπίνου δικαιώματος στην εκπαίδευση από τα μέτρα λιτότητας  που λαμβάνονται στο πλαίσιο του προγράμματος προσαρμογής, εξαιτίας των εκτεταμένων περικοπών στους  πόρους για τη δημόσια παιδεία, το κλείσιμο δεκάδων  σχολικών μονάδων και τη θέση σε διαθεσιμότητα χιλιάδων εκπαιδευτικών.

Συγχρόνως στην έκθεση τονίζεται ότι το σύνολο των μέτρων λιτότητας  που εφαρμόζονται στην Ελλάδα έχει διευρύνει σαφώς την εισοδηματική ανισότητα μεταξύ των  εργαζομένων, ενώ παράλληλα έχει οδηγήσει σε ραγδαία αύξηση της φτώχειας. Τέλος, στην έκθεση  συμπεραίνεται ότι οι αρνητικές επιπτώσεις του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής εκτείνονται  και στο πεδίο των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων, τόσο με την ενίσχυση της καταστολής στις  διαδηλώσεις όσο και με την επιβολή μέτρων που παραβιάζουν τα δικαιώματα του συνέρχεσθαι και  συνεταιρίζεσθαι -όπως η επιστράτευση των απεργών.  Η Έκθεση συστήνει στους  δανειστές α) να μην παρέχουν βοήθεια υπό όρους άσκησης παρεμβατικών και ταπεινωτικών πολιτικών που υπονομεύουν την ανάπτυξη και τα ανθρώπινα δικαιώματα· β) να συμπεριλάβουν τη μείωση της ανεργίας και της φτώχειας ως μετρήσιμους στόχους στο πρόγραμμα προσαρμογής· γ)να διασφαλίσουν τη διαφάνεια στις διαπραγματεύσεις.

Περιττό να πούμε ότι Κυβέρνηση και ΕΕ έγραψαν στα παλιά τους παπούτσια τις εκκλήσεις του ΟΗΕ. Όταν ήρθε η γενικότερη έκθεση του κ. Λούμινα ενώπιον του Συμβουλίου Δικαιωμάτων των ΗΕ η χώρα μας δεν την ψήφισε. Όπως δεν ψήφισε, δύο εβδομάδες νωρίτερα, την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των ΗΕ εναντίον των διεθνών οίκων –όρνιων και την σύνταξη μιας διεθνούς συνθήκης για την δίκαιη αναδιάρθρωση χρέους των υπερχρεωμένων κρατών.

Για μια άλλη φορά αποδεικνύεται πόσο επικίνδυνη είναι η συγκυβέρνηση του παλαιοκομματισμού. Πρέπει να φύγει το συντομότερο δυνατό.

*καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου, Ευρωβουλευτή ΣΥΡΙΖΑ

Δημοσιεύθηκε στην Ελευθεροτυπία, στις 23/92014

Πηγή:http://eleutheriellada.wordpress.com