Ο νομισματικός παράδεισος

Του Βασίλη Βιλιάρδου

«Παράλληλα με τις επιθέσεις εναντίον του δολαρίου, κυρίως εκ μέρους των χωρών της BRICS (άρθρο), με την Gazprom να αποδέχεται πλέον την πληρωμή της στο ρωσικό, καθώς επίσης στο κινεζικό νόμισμα, αμφισβητείται η ηγεμονία της υπερδύναμης από όλο και περισσότερες χώρες στον πλανήτη - αρχικά από τη Ρωσία και την Κίνα, ενώ στη συνέχεια από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, από την Αίγυπτο, καθώς επίσης από την Τουρκία.

Πρόσφατα δε εισήρθε στο «κλαμπ των αμφισβητούντων» και η Γερμανία - η καγκελάριος της οποίας ανέφερε ότι, «Ακόμη και μία υπερδύναμη δεν μπορεί να λύσει πλέον μόνη της, όλα τα προβλήματα του πλανήτη«. Την ίδια στιγμή βέβαια ο αμερικανός πρόεδρος ισχυρίστηκε πως «Οι Η. Π.Α. είναι και θα παραμείνουν ένα απαραίτητο έθνος στον κόσμο - αφού κανένα άλλο κράτος δεν μπορεί να κάνει αυτά που κάνουμε εμείς».

Η καγκελάριος φυσικά δεν σταμάτησε εκεί- αφού συμφώνησε με τον πρόεδρο της Ρωσίας την αποκλιμάκωση της έντασης στην Ουκρανία, συζήτησε για την «διαμετακομιστική» (transit) μεταφορά ενέργειας μέσω της ίδιας χώρας, ενώ ενημερώθηκε απ' ευθείας από τον Putin για το θέμα της νέας ανατολικής Ουκρανίας.

Παράλληλα, προέτρεψε τον πρόεδρο της Γαλλίας να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις, τονίζοντας του πως έχει τη δυνατότητα να «αναβιώσει» τη Γαλλία, ως μία ισχυρή οικονομική δύναμη - γεγονός που σημαίνει ότι, προσπαθεί να αναλάβει έναν ηγετικό ρόλο, στο παγκόσμιο σκηνικό.

Η Γαλλία βέβαια, κρίνοντας από το κόστος δανεισμού της (γράφημα), έχει ακόμη πολλά περιθώρια - εκτός εάν η Ιταλία επιλέξει τη διαγραφή απαιτήσεων της, απειλώντας με την επιστροφή στη λιρέτα (άρθρο).

Παραμένοντας στο θέμα της Γερμανίας, ενδεχομένως να συνεργαστεί με τη Ρωσία (ανάλυση), σε επίπεδο ευρωπαϊκής ένωσης - γεγονός που θα αποτελούσε ένα πολύ μεγάλο πλήγμα για τις Η.Π.Α., ειδικά όσον αφορά την ευρασιατική σκακιέρα (άρθρο).

Από την άλλη πλευρά, η ισλαμική ISIS αυξάνει τις οικονομικές δυνατότητες της, πουλώντας πετρέλαιο σε εξαιρετικά φθηνές τιμές (dumping) - με έκπτωση έως και 50% στη μαύρη αγορά. Το γεγονός αυτό είναι μία από τις αιτίες της πτώσης των τιμών του πετρελαίου στις χρηματιστηριακές αγορές - με τη δεύτερη να είναι το μαζικό κλείσιμο των ανοιχτών αυξητικών θέσεων (Long).

Οι παράνομες πωλήσεις πετρελαίου αποτελούν τη βασική πηγή χρηματοδότησης της οργάνωσης - με τις εισπράξεις της να υπολογίζονται στα 2 εκ. $ ημερησίως. Με δεδομένο δε το ότι, η ισλαμική οργάνωση δεν είναι εξαρτημένη από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα (οπότε δεν είναι τόσο ευάλωτη, όπως πολλές άλλες), καθώς επίσης πως στο Ιράκ ελέγχει επτά πετρελαϊκές πηγές, συν δύο διυλιστήρια (στη νότια Συρία έξι από τις συνολικά δέκα πηγές), πρόκειται για έναν πολύ μεγάλο κίνδυνο, ιδίως για τις Η.Π.Α.

Ολοκληρώνοντας, η ISIS πουλάει περίπου 30.000 βαρέλια ημερησίως - ενώ το ποσοστό κέρδους στο παράνομο (αφορολόγητο) εμπόριο είναι πάρα πολύ υψηλό. Επομένως, η στρατιωτική επιβίωση της μιλιταριστικής οργάνωσης, η οποία πληρώνει υψηλούς μισθούς στους στρατιώτες της, είναι εξασφαλισμένη - πόσο μάλλον αφού έχει αποκτήσει ένα μεγάλο μέρος του πολεμικού εξοπλισμού της από τις μάχες με τον ιρακινό στρατό«.

Αρθρο

Το προβεβλημένο αμερικανικό περιοδικό «Foreign Affairs» παρουσιάζει μία ριζοσπαστική πρόταση, με στόχο (δήθεν) την καταπολέμηση του βασικού προβλήματος του συστήματος μας - τις παγκόσμιες ανισότητες μεταξύ πλουσίων και φτωχών.

Προφανώς πρόκειται για μία έμμεση «κυβερνητική διαρροή» εκ μέρους της ηγεσίας της χώρας - αυτών που την ελέγχουν καλύτερα (άρθρο), γνωρίζοντας πως κινδυνεύουν τόσο από τις προβλεπόμενες κοινωνικές εξεγέρσεις στο εσωτερικό της χώρας, όσο και από τις αμφισβητήσεις της ηγεμονίας της διεθνώς.

Κατά την πρόταση, οι κεντρικές τράπεζες οφείλουν να εξουσιοδοτηθούν να χαρίσουν χρήματα απ' ευθείας στους Πολίτες - θεωρώντας πως με αυτόν τον τρόπο θα επιλυθεί το βασικό πρόβλημα. Το ότι δηλαδή τα νέα, πάμφθηνα χρήματα που τυπώνονται χωρίς αντίκρισμα και από το πουθενά, παραμένουν εντός του τραπεζικού συστήματος - αυξάνοντας παράλληλα δραματικά τα εισοδήματα του ανώτατου 1% του πληθυσμού.

Με τον δραστικό αυτό τρόπο, πάντοτε κατά το περιοδικό, θα διευκολυνόταν η αναθέρμανση της πραγματικής οικονομίας, οπότε θα καταπολεμούταν η ανεργία - γεγονός που θυμίζει βέβαια την εικόνα του πρώην διοικητή της Fed, ο οποίος είχε ονομαστεί «Helicopter-Ben».

Προτείνεται λοιπόν ένας μονεταριστικός «παράδεισος επί γης» χωρίς να δίνεται καμία σημασία στον υπερπληθωρισμό που θα ακολουθούσε νομοτελειακά - αποδεικνύοντας πως οι συνταγές καταπολέμησης της κρίσης, οι οποίες προέρχονται από την ελίτ, έχουν πλέον στερέψει.

Η θεωρία

Εκείνη την εποχή ο κεντρικός τραπεζίτης των Η.Π.Α., ο οποίος ξεκίνησε τη μαζική εκτύπωση χρημάτων από το πουθενά (πακέτα ποσοτικής διευκόλυνσης - QE), συνέδεσε τις ενέργειες του με τις θεωρίες του «πατέρα» της νεοφιλελεύθερης σχολής - του Milton Friedman, ο οποίος έθεσε την τότε φημισμένη ερώτηση: «Ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις, εάν η κυβέρνηση έστελνε ένα ελικόπτερο που θα σκορπούσε 1000 δόλαρα σε ολόκληρη τη χώρα».

Οι θεωρητικές νομισματικές υποθέσεις του οικονομολόγου, ο οποίος «πρότεινε» τη βροχή χρημάτων στη χώρα, εμπεριείχαν τη θέση, σύμφωνα με  την οποία υπήρχε μία σταθερή μακροπρόθεσμη σχέση μεταξύ της ποσότητας χρήματος και του πληθωρισμού (ή του αποπληθωρισμού).

Με βάση την θέση του αυτή, ο πληθωρισμός είναι ένα καθαρά «μονεταριστικό συμβάν», το οποίο μία κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να το αντιμετωπίσει, μόνο μέσω ενός ισχυρού ελέγχου της ποσότητας χρήματος.

Η πράξη

Πριν από ένα χρόνο όμως περίπου, διαπιστώθηκε πως τα «μονεταριστικά πειράματα» της Ρβό (ανάλυση), με πειραματόζωα κυρίως τους αμερικανούς πολίτες, καθώς επίσης με στόχο την αναθέρμανση της οικονομίας, απέτυχαν παταγωδώς - ενώ ωφελημένα από την επέκταση της ποσότητας χρήματος ήταν μόνο τα πάγια περιουσιακά στοιχεία και επομένως η ελίτ.

Ειδικότερα, τόσο στις Η.Π.Α., όσο και στην Ευρώπη, τα αποτελέσματα της ασταμάτητης εκτύπωσης χρημάτων, φάνηκαν καθαρά στα χρηματιστήρια - αφού εκεί οδηγήθηκαν τα τεράστια ποσά που δημιουργήθηκαν από το πουθενά, αυξάνοντας τις τιμές των μετοχών, των ακινήτων (οι μεγαλύτερες φούσκες στη Βρετανία και στον Καναδά), των εμπορευμάτων κοκ.

Προκλήθηκαν λοιπόν τεράστιες χρηματοπιστωτικές φούσκες που αποτελούν έναν απίστευτα μεγάλο κίνδυνο για τον πλανήτη - ο οποίος υπερβαίνει κατά πολύ τα κλασσικά επακόλουθα του πληθωρισμού της δεκαετίας του 1970 (έως και 20%). Επομένως, η πρόθεση αύξησης (προώθησης) του πληθωρισμού, δεν μπορεί να καθορίζεται από την αύξηση της ποσότητας χρήματος.

Στην Ευρωζώνη η διαδικασία λειτούργησε ως εξής: Η ΕΚΤ έθεσε μέχρι πρόσφατα στη διάθεση των τραπεζών, μέσω των προγραμμάτων της (LTRO), 1 τρις €. Εν τούτοις, οι τράπεζες μείωσαν τα δάνεια τους προς την πραγματική οικονομία, προς στους επιχειρηματίες και στις επιχειρήσεις δηλαδή (επίσης στα νοικοκυριά) -κυρίως δε, στις βυθισμένες στην ύφεση χώρες της περιφέρειας.

Στις ίδιες χώρες, η ζήτηση για δάνεια μειώθηκε επίσης - με αποτέλεσμα να αυξηθεί μεν η ποσότητα των κεντρικών χρημάτων (Μ0), αλλά να παρουσιάσει αδύναμη αύξηση η αποφασιστική ποσότητα χρημάτων Μ3 - η οποία είναι αυτή που στην πραγματικότητα καθορίζει τα χρήματα που ευρίσκονται στην κυκλοφορία (γράφημα). Την ίδια στιγμή, η όποια αύξηση της περιορίσθηκε στις χώρες του ευρωπαϊκού βορά - ενώ σε ορισμένα κράτη της περιφέρειας μειώθηκε.

Η θέση λοιπόν του αμερικανικού περιοδικού δεν λαμβάνει υπ όψιν πολλά άλλα πράγματα - ενώ μπορεί κανείς να τη διαβάσει ολόκληρη εδώ (Foreign Affairs).

Επίλογος

Οι περισσότεροι οικονομολόγοι συμφωνούν σχετικά με το ότι, όπως στην Ιαπωνία μετά το σπάσιμο της φούσκας και προς τα τέλη της δεκαετίας του 1990, η παγκόσμια οικονομία καθορίζεται από μη επαρκείς επενδύσεις - με αποτέλεσμα να βυθίζεται σε κρίση.

Οι κεντρικές τράπεζες όμως, μεταξύ των οποίων κυρίως η Fed, αποφάσισαν επιθετικές ενέργειες, μεταξύ των οποίων το μηδενισμό των βασικών επιτοκίων. Με τον τρόπο αυτό πλημύρισαν οι αγορές από ευρώ και δολάρια (φράγκα, στερλίνες, γεν κοκ.), μέσω των οποίων εκτοξεύθηκαν τα πάγια περιουσιακά στοιχεία (μετοχές κλπ.) στα ύψη - επιδεινώνοντας ακόμη περισσότερο τις εισοδηματικές ανισορροπίες, ενώ οι επενδύσεις, οπότε η ανάπτυξη, παρέμειναν αδύναμες.

Οι ελπίδες τώρα όλων αυτών που προτείνουν την απ" ευθείας βροχή χρημάτων προς τους Πολίτες, στηρίζονται στη βραχυπρόθεσμη επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης - σε μακροπρόθεσμη όμως βάση θα προκαλούνταν ένας ανεξέλεγκτος υπερπληθωρισμός, ο οποίος θα ωφελούσε ξανά τα πάγια περιουσιακά στοιχεία, την περαιτέρω αναδιανομή των εισοδημάτων από τους φτωχούς στους πλουσίους, τον υπερβολικό πλουτισμό της ελίτ, και, τελικά, την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Ο υπερπληθωρισμός δεν είναι καθόλου υποθετικός, παρά τα επίσημα στοιχεία, τα οποία δείχνουν μία σταθερότητα των τιμών - κρίνοντας από το δείκτη τιμών καταναλωτή στην Ευρωζώνη (γράφημα), ο οποίος αυξάνεται σε σταθερή βάση.

Εάν δε κάποια στιγμή η πληθώρα των νέων χρημάτων που εκτύπωσαν οι κεντρικές τράπεζες καταλήξει στο κυκλοφοριακό σύστημα της οικονομίας, τότε ο υπερπληθωρισμός θα είναι αναπόφευκτος - με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν τεράστιες κοινωνικές αναταραχές, οι οποίες θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο ακόμη και τον Πολιτισμό μας.

Ολοκληρώνοντας, υπενθυμίζουμε τα λόγια του Keynes, σύμφωνα με τα οποία δεν υπάρχει καλύτερο μέσον, για να καταρρεύσει μία κοινωνία, από την καταστροφή του νομίσματος της - μία διαπίστωση που δεν είναι καθόλου θεωρητική, αφού οδήγησε κάποτε τη Γερμανία στο ναζισμό, καθώς επίσης στο 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Βασίλης Βιλιάρδος, για το Analyst.gr

Πηγή:http://www.analyst.gr/2014/08/28/o-nomismatikos-paradisos/