Η ανατροπή της ανατροπής, πολιτική ανατομία μιας "στροφής"

Editorial "Θέσεις" 

Τεύχος 130, περίοδος: Ιανουάριος - Μάρτιος 2015

I'll tip my hat to the new constitution

Take a bow for the new revolution1

The Who – "Won’t get fooled again"

1. Εκλογές

Έφθασε λοιπόν η ώρα των εκλογών, ενός στόχου που είχε τεθεί από το φθινόπωρο του 2012, μιας επιδίωξης που επανειλημμένα μπήκε στην ημερήσια διάταξη και τελικά επιτεύχθηκε με μοχλό την αδυναμία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας.

Ήρθε όμως η επιτυχία αυτή ως κεραυνός εν αιθρία;

Ήταν απλά το αποτέλεσμα ευφυών χειρισμών και κατάλληλης αξιοποίησης του θεσμικού οπλοστασίου που διαθέτει η εκάστοτε αντιπολίτευση για να βραχυκυκλώσει το κυβερνητικό έργο;

Έπεσε η κυβέρνηση από αδυναμία να ελέγξει τους κομματικούς μηχανισμούς που από αυτοσυντήρηση και μόνο θα επιδίωκαν τη διαιώνιση του κοινοβουλευτικού statusquo μπροστά στο φόβο μιας εκλογικής διαδικασίας χωρίς αύριο για την πλειονότητα των πολιτικών θραυσμάτων της έκρηξης του 2012;

Η πραγματικότητα είναι πως από τη σκοπιά των θεσμών και των κρατικών μηχανισμών που τους συγκροτούν η «λογική των πραγμάτων» έτεινε προς την αντίρροπη κατεύθυνση.

Ένα πολιτικό κίνημα, αυτό φοβάται η εξουσία του χρήματος

Συνέντευξη με τον Ντέιβιντ Χάρβεϊ

Ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ, μαρξιστής γεωγράφος και καθηγητής στο Graduate Center του Πα­νε­πι­στη­μίου της Πό­λης της Νέ­ας Υόρ­κης,  ό­που δι­δά­σκει το Κε­φά­λαιο του Μαρξ, βρέθηκε πρόσφατα στη Χιλή όπου έδωσε μια μακροσκελή συνέντευξη στην οποία μιλά για την επικαιρότητα του Μαρξισμού, για το τι απέγινε με τη λενινιστική έννοια του κόμματος και για την αναγκαιότητα ανάλυσης και κατανόησης των εναλλακτικών στον καπιταλισμό. Ενώ διατυπώνει την άποψη ότι «βρισκόμαστε σε μια περίοδο μετασχηματισμού, που θα διαρκέσει για δύο - τρία χρόνια, με σπουδαίους πειραματισμούς όσον αφορά τι πρόκειται να κάνουν ο ΣΥΡΙΖΑ και το Ποδέμος όταν αναλάβουν εξουσία».

Στο πλαίσιο της επαναστατικής θεωρίας, ποια είναι κατά τη γνώμη σας η αξία του Μαρξισμού σήμερα;

Ο Μαρξ προτείνει ένα πολύ καλό σχήμα για να προσεγγίσουμε την κοινωνική αλλαγή και, την ίδια στιγμή, προτείνει έναν τρόπο να κατανοήσουμε κριτικά πώς λειτουργεί το κεφάλαιο. Είναι ιδιαίτερα σημαντικές προσεγγίσεις, διότι το κεφάλαιο κινείται με μυστηριώδεις τρόπους και συχνά κρύβει αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Ο Μαρξ κάνει πολύ καλή δουλειά στην απομυθοποίηση αυτών των παραστάσεων. Αναπτύσσει μια μέθοδο για να διερευνήσουμε τι πραγματικά συμβαίνει και, κατά συνέπεια, για να κατανοήσουμε τι χρειάζεται να αλλάξει, ώστε να υπάρξει ένα επαναστατικό κίνημα εκτός της καπιταλιστικής κυριαρχίας που να επιτρέπει τη οικοδόμηση ενός κόσμου βασισμένου σε διαφορετικές κοινωνικές σχέσεις και με διαφορετικές αντιλήψεις για την αξία.

«Grexit»

Του Όθωνα Κουμαρέλλα*

Παρακολουθώντας το πώς εξελίσσεται η δημόσια συζήτηση εν όψει εκλογών της 25ης μόνο θλίψη προκαλείται, αν όχι οργή, αφού κάθε άλλο παρά συζητείται η πραγματική κατάσταση στη χώρα, πως φτάσαμε ως εδώ, ποιοι είναι οι υπεύθυνοι και ποιο το μέλλον και η προοπτική αυτού του τόπου. Με τους ενόχους της καταστροφής στο απυρόβλητο, ουσιαστικά, να απειλούν και να τρομοκρατούν.

Η αντιπαράθεση, είτε στις ομιλίες των υποψηφίων, είτε στα δημοσιογραφικά - πολιτικά πάνελς εξαντλείται στο ποιος θα διαχειριστεί καλύτερα μια εξαιρετικά άθλια και μίζερη κατάσταση, πετώντας κατά κανόνα τη μπάλα στην εξέδρα, με ανάδειξη των μικρών και επί μέρους σε πρωτεύοντα και τη «δια ροπάλου» αποσιώπηση των κυρίαρχων και των σημαντικών.

Τα μεν κόμματα της μέχρι τώρα συγκυβέρνησης δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να αποδίδουν στο ΣΥΡΙΖΑ αυτά που δεν πιστεύει, και επ’ ουδενί θα ήθελε να κάνει, δηλαδή μονομερείς ενέργειες σε σχέση με τις δανειακές συμβάσεις και το χρέος, για να καταλήγουν πάντα στη γνωστή επωδό «και που θα βρείτε τα λεφτά;».

Επιστολή από τη Γαλλία: Φτάνει πια! Έλληνες μη φοβάστε! Troika basta!

Πάνω από 100 Γάλλοι διανοούμενοι, ακτιβιστές, βουλευτές και ευρωβουλευτές, με κείμενό τους στην Humanite και ηλεκτρονικό περιοδικό Mediapart, καλούν τους ευρωπαίους ηγέτες, τους οίκους αξιολόγησης και τις Βρυξέλλες να σταματήσουν τους «εκβιασμούς στην Ελλάδα». «Φτάνει πια τρόικα! Να επιστρέψουμε τη Δημοκρατία στην Ελλάδα!», αναφέρουν μεταξύ άλλων και απευθυνόμενοι προς τον ελληνικό λαό αναφέρουν: «Μη φοβάστε, υπολογίστε σ΄ εμάς, είμαστε δίπλα σας. Η Ευρώπη μας δεν είναι η δική τους. Είναι η δική σας».

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο και οι υπογραφές συνεχώς αυξάνονται.

«Φτάνει πια τρόικα! Να επιστρέψουμε τη Δημοκρατία στην Ελλάδα!

Ευρωπαϊκή Ένωση, ευρωπαίοι ηγέτες, οίκοι αξιολόγησης: σταματήστε τους εκβιασμούς

Μέσα σε ένα περιβάλλον όπου τα ύπουλα χτυπήματα πολλαπλασιάζονται στην Ελλάδα (διαφθορά  βουλευτών, παραπληροφόρηση, συρρίκνωση των δημοκρατικών δικαιωμάτων) για να εμποδίσουν την πιθανή νίκη του αριστερού κινήματος ΣΥΡΙΖΑ στις προγραμματισμένες βουλευτικές εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, να που το ΔΝΤ αναγγέλλει την αναβολή της «βοήθειάς» του και ο Ευρωπαίος επίτροπος της οικονομίας Πιερ Μοσκοβισί στρέφεται απευθείας προς τους Έλληνες ψηφοφόρους για να τους πει σε ποια κατεύθυνση να ψηφίσουν.

Η εφεύρεση του καπιταλισμού: Πώς οι αυτάρκεις αγρότες έγιναν μισθωτοί σκλάβοι της βιομηχανίας

Του Yasha Levine 

(μεταφράζει στο μπλογκ της η La Scapigliata)

“…όλοι εκτός από τους χαζούς γνωρίζουν ότι οι κατώτερες τάξεις πρέπει να παραμείνουν φτωχές, αλλιώς δεν θα εκβιομηχανιστούν ποτέ.»

Arthur Young, 1771

Η δημοφιλής οικονομική σοφία λέει ότι ο καπιταλισμός ισούται με ελευθερία και ελεύθερες κοινωνίες, σωστά; Αν υποπτεύεστε ότι αυτή η λογική μπάζει νερά, θα σας πρότεινα ένα βιβλίο που λέγεται Η Εφεύρεση Του Καπιταλισμού (The Invention of Capitalism), που το έχει γράψει ένας οικονομικός ιστορικός, με το όνομα Μάικλ Πέρελμαν, ο οποίος έχει εξοριστεί σε ένα μικρό κολλέγιο στην επαρχιωτική Καλιφόρνια, λόγω της έλλειψης συμπάθειας του προς την ελεύθερη αγορά. Ο Πέρελμαν έχει χρησιμοποιήσει ποιοτικά το χρόνο του στην εξορία, ψάχνοντας τα έργα και την αλληλογραφία του Άνταμ Σμιθ και των συγχρόνων του για να γράψει μια ιστορία για την δημιουργία του καπιταλισμού πέρα από το επιφανειακό παραμύθι του «Πλούτου των Εθνών», κατευθείαν από την πηγή, αφήνοντας τον αναγνώστη να διαβάσει τα ίδια τα λόγια των πρώιμων καπιταλιστών, οικονομολόγων, φιλοσόφων, κληρικών και κρατικών αξιωματούχων. Και δεν είναι όμορφα.

Ένα πράγμα που καθιστούν σαφές τα ιστορικά αρχεία, είναι ότι ο Άνταμ Σμιθ και οι φίλοι του τουlaissez-faire ήταν κρυφο-κρατιστές, οι οποίοι χρειάζονταν σκληρές κυβερνητικές πολιτικές για να μπορέσουν να μετατρέψουν με τη βία τους Εγγλέζους αγρότες σε μια καπιταλιστική εργατική δύναμη, πρόθυμη να αποδεχθεί τη μισθωτή σκλαβιά.

Ήρθε η ώρα να πληρώσουν τα κανάλια?

Από την 1η Ιανουαρίου 2015 επανέρχεται τυπικά – γιατί στην ουσία χρειάζεται εφαρμοστική πράξη - μετά από πέντε χρόνια στα οποία οι κυβερνήσεις έκαναν... πλάτες στους καναλάρχες- η διάταξη του άρθρου 5 του νόμου 3845/2010. «Μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας από τα κράτη-μέλη της Ζώνης του ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο» η οποία προβλέπει την καταβολή ειδικού φόρου επί των τηλεοπτικών διαφημίσεων.

Πρόκειται για φόρο, που ανέρχεται σε 20% επί των διαφημίσεων, τον οποίο επανέφερε η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου, καθώς είχε εξαλειφθεί από εκείνη του Κ. Καραμανλή. Από το 2010 ως και σήμερα, αν και συνιστά μνημονιακή υποχρέωση, έχει «παγώσει» και δεν έχει εκτελεστεί, αφού... φρόντιζαν οι μνημονιακές κυβερνήσεις που εξαθλίωσαν τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες να «χαρίζουν» εκατομμύρια ευρώ στους καναλάρχες, με σειρά τροπολογιών.

Ωστόσο για να εφαρμοστεί κατ ουσίαν η διάταξη πρέπει να προηγηθεί μια σειρά από πράξεις, είτε Κοινή Υπουργική Απόφαση (υπ. Οικονομικών και υπουργός Επικρατείας) είτε απλή Υπουργική Απόφαση – εν είδει εφαρμοστικής διάταξης - που τυπικά θα πρέπει σύμφωνα με τη νομοθεσία να δώσει το «πράσινο φως». 

Η "αριστερή στροφή" και τα κοινωνικά κινήματα: Τι θα σήμαινε μία αριστερή κυβέρνηση για τα εγχειρήματα κοινωνικής χειραφέτησης;

Του Θοδωρή Καρυότη

Σίγουρα για όσους/ες επιθυμούν την κοινωνική χειραφέτηση από τα κάτω, όποιον –ίσμο και να ασπάζονται -ή να μην ασπάζονται- ο δρόμος για μια ελεύθερη και δίκαιη κοινωνία δεν περνάει από τις εκλογές. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι ως κοινωνικά κινήματα δεν πρέπει να έχουμε μία αίσθηση ιστορικότητας. Σίγουρα το ποιός και το πώς κυβερνάει επηρεάζει την καθημερινότητα των κινημάτων με πολλούς τρόπους. Το κράτος, όσο και αν το απορρίπτουμε ως προνομιακό πεδίο διοχέτευσης και επίλυσης των κοινωνικών συγκρούσεων, συνεχίζει για μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας να είναι πόλος έλξης της επιθυμίας για κοινωνική αλλαγή.

Με αυτό το κείμενο δεν φιλοδοξώ να υποδείξω σε κανέναν/μία τι να ψηφίσει ή αν θα απέχει, αλλά να εξετάσω –ψύχραιμα και χωρίς συνθηματολογία- τι θα σήμαινε ένας πιθανός θρίαμβος της αριστεράς στις εκλογές και τι καινούριες προκλήσεις θα δημιουργούσε για τα κινήματα κοινωνικής χειραφέτησης, αντλώντας παραδείγματα από τις εμπειρίες διαφόρων χωρών.

Είναι η πρώτη φορά σε μια ευρωπαϊκή χώρα που ένα αριστερό κόμμα που παραδοσιακά στέκεται μακριά από το δίπολο των κομμάτων διαχείρισης βρίσκεται κοντά στη κατάκτηση της κρατικής εξουσίας στα πλαίσια του κοινοβουλευτικού παιχνιδιού.

Η πολιτική πυγμής απέναντι στην εσωκομματική δημοκρατία, κόβει τα φτερά της νίκης του ΣΥΡΙΖΑ

Το "διαρκές εικονικό συνέδριο" του Σαββάτου 3/1/2015 ήταν το πολιτικό επιστέγασμα της απόλυτης περιφρόνησης της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ προς τα μέλη και τα στελέχη του.

Η στρατηγική της εξουθένωσης κάθε αριστερής κριτικής στο εσωτερικό του κόμματος που ακολουθεί η πλειοψηφία από την επόμενη μέρα της ίδρυσης του "ΣΥΡΙΖΑ των Μελών" στο ιδρυτικό συνέδριο του 2013 παίρνει όλο και πιό αντιδημοκρατικά χαρακτηριστικά.

Ο έλεγχος κάθε πτυχής του κόμματος, οι χωρίς αρχές χρήση των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας όχι μόνο για την επιρροή προς την κοινωνία αλλά και για τη διαμόρφωση των εσωτερικών συσχετισμών στο ίδιο το κόμμα έχει σαν συνέπεια να αναδεικνύεται η υποτιθέμενη διαφάνεια σε βραχνά της εσωκομματικής δημοκρατίας και η διατύπωση της όποιας διαφωνίας να αναγορεύεται σε κίνδυνο για την στιβαρή εικόνα του κόμματος.

Πρόκειται για σκόπιμη στρατηγική από πλευράς της ηγεσίας του κόμματος προκειμένου να πετύχει τη σιγή κάθε κριτικής με στόχο να έχει λυμένα χέρια σε κάθε λογής πολιτική τακτική που θα ακολουθήσει στο μέλλον (σε αντίθεση εννοείται με τις αρχές του κόμματος όπως αποφασίστηκαν στο ιδρυτικό συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ).

Όχι στη καμπάνια τρομοκράτησης του ελληνικού λαού, όχι στη προεκλογική ανάμειξη υπέρ της κυβέρνησης Σαμαρά από το Βερολίνο και Βρυξέλλες

Σύμφωνα με τις δηλώσεις στελεχών της κυβέρνησης της Ελλάδας, η διεξαγωγή πρόωρων εκλογών σε περίπτωση μη εκλογής του προέδρου της Δημοκρατίας από την παρούσα βουλή ισοδυναμούν με την καταστροφή. Ο Γιάννης Στουρνάρας, διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας και πρώην υπουργός Οικονομικών, μίλησε μάλιστα για «μη αναστρέψιμες βλάβες» στην ελληνική οικονομία, λόγω της πολιτικής αστάθειας των τελευταίων ημερών. Η εγχώρια προσπάθεια τρομοκράτησης των Ελλήνων πολιτών με σκοπό την πάση θυσία παράταση ζωής της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου υποστηρίζεται απερίφραστα από υψηλά ιστάμενα στελέχη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία, όπως ο Γιούνκερ, διαμηνύουν σε όλους τους τόνους πως προτιμούν «γνώριμα πρόσωπα» στη κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές.

Στην προσπάθεια τρομοκράτησης, συμμετέχουν ενεργά, όπως και το 2012 άλλωστε, Γερμανοί κυβερνητικοί παράγοντες και σχεδόν όλα τα καθεστωτικά γερμανικά μέσα. Το μήνυμα που θέλουν να περάσουν στους Έλληνες είναι ένα: μην τολμήσετε να ψηφίσετε λάθος! Οι αγορές και η υπόλοιπη Ευρώπη δε θα συγχωρέσουν μια τέτοια στάση και η Ελλάδα θα διαλυθεί πλήρως. Το σκηνικό του Τρόμου έχει ξανά περίτεχνα στηθεί, μένει να δούμε όμως αν και αυτή τη φορά μπορέσει να επηρεάσει καθοριστικά τους Έλληνες ψηφοφόρους.