Οι BRICS Και ο ευεεργετικός «τυχοδιωκτισμός»

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Ο Jim O' Neil, πρώην οικονομολόγος της Goldman Sachs στον οποίο αποδίδεται ο όρος BRICS, χαρακτήρισε καθυστερημένο πρωταπριλιάτικο αστείο τη ρωσική πρόσκληση προς την Ελλάδα για συμμετοχή στη νέα αναπτυξιακή τράπεζα της ομάδας των πέντε. Με ανάλογη ελαφρότητα αντιμετωπίστηκε η πρόσκληση στην Αθήνα και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Μπορεί η κυβέρνηση να ανέθεσε ήδη στον πρώην εκπρόσωπο της χώρας στο ΔΝΤ Π. Ρουμελιώτη να μελετήσει την πρόταση, αλλά η εντύπωση που επικρατεί είναι πως ενδεχόμενη τέτοια απόφαση είναι «υπερβολικά τολμηρή» για το πλαίσιο μιας χώρας - μέλους της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης.

Ωστόσο, μια ψύχραιμη αξιολόγησή της μπορεί να γίνει μόνο πάνω στην ευρύτερη γεωπολιτική και γεωοικονομική σκακιέρα. Στην οποία κάθε παίκτης, μικρός ή μεγάλος, έχει μια ιδιαίτερη και ιστορικά πρωτότυπη θέση.

Στην παρούσα συγκυρία, για παράδειγμα, η Ελλάδα βρίσκεται απομονωμένη στο πλαίσιο που θεωρείται εδώ και δεκαετίες ο φυσικός της χώρος, στην Ε.Ε. και στην Ευρωζώνη. Την ίδια στιγμή, διάφορες δυνάμεις, για τους δικούς τους ιδιοτελείς σκοπούς, ενδιαφέρονται να τη διατηρήσουν στη στενή ή ευρύτερη σφαίρα επιρροής και συμμαχιών τους.

Για την αμερικανική ηγεσία είναι ζωτικό να μην αποσπαστεί η Ελλάδα από το ευρωατλαντικό πλαίσιο. Όχι μόνο λόγω ιστορικής «παράδοσης», αλλά και γιατί η τρέχουσα στρατηγική της εχθρικής περικύκλωσης της Ρωσίας απαιτεί μια γεωγραφική συνέχεια που διαρρηγνύεται χωρίς την Ελλάδα. Εξ ου και οι Αμερικανοί έσπευσαν να κάνουν ρελάνς ακόμη και στο σχετικά ανώδυνο πεδίο των αγωγών Turkish και Greek Stream.

Για αντίστοιχους λόγους πριν από λίγα χρόνια ήταν οι Ισραηλινοί που έσπευσαν να εντάξουν την Κύπρο και την Ελλάδα στη δική τους συμμαχία των κοιτασμάτων, κίνηση όχι άσχετη και με τις στρατιωτικο-πολιτικές εμμονές τους έναντι του αραβικού και ισλαμικού κόσμου.

Αμιγώς γεωοικονομικά, προς το παρόν, είναι τα κίνητρα της κινεζικής ηγεσίας, η οποία εδώ και αρκετά χρόνια έχει εντάξει την Ελλάδα στους σχεδιασμούς τους για βαθύτερη εμπορική και επενδυτική διείσδυση στην Ευρώπη.

Τέλος, καταγράφεται η σταθερή προσπάθεια της ρωσικής ηγεσίας να ανοίξει διαύλους ενεργειακής και όχι μόνο συνεργασίας με τρεις ελληνικές κυβερνήσεις εντελώς διαφορετικής απόχρωσης (Καραμανλή, Παπανδρέου, Τσίπρα) τα τελευταία οκτώ χρόνια, στην οποία πάντα έθετε κραυγαλέα προσκόμματα ο ευρωατλαντικός παράγοντας.

Το συμπέρασμα είναι ότι ο αποδιοπομπαίος τράγος της Ε.Ε., ο τόσο απομονωμένος στον υποτιθέμενο «φυσικό χώρο» του, δεν είναι διόλου απομονωμένος εκτός του χώρου αυτού. Διαθέτει εναλλακτικές. Οι οποίες μάλιστα έχουν το πλεονέκτημα ότι δεν διέπονται από το άκαμπτο, σχιζοειδές θεσμικό πλαίσιο της Ευρωζώνης, αλλά μπορούν να αναπτυχθούν από το μηδέν, σε μια ανοικτή και δυναμική διαπραγμάτευση. Βεβαίως, με πλήρη επίγνωση ότι όλες οι δυνάμεις που τείνουν χείρα βοηθείας έχουν τα δικά τους ιμπεριαλιστικά κίνητρα. Κι ακόμη, με το δεδομένο ότι είναι σχεδόν αδύνατη μια συνδυαστική χρήση των εναλλακτικών, για τον απλούστατο λόγο ότι οι υποψήφιοι αρωγοί βρίσκονται σήμερα σε λυσσαλέο ανταγωνισμό.

Αυτό το τελευταίο στοιχείο ίσως είναι κι ένα χρήσιμο κριτήριο για να παίξει μια κυβέρνηση σωστά στη γεωπολιτική και γεωοικονομική σκακιέρα. Η Ρωσία βρίσκεται σε κατάσταση αντίστοιχη με την Ελλάδα. Είναι σε πρωτοφανή απομόνωση από τα δυτικά της, με αφορμή το ουκρανικό. Την ερχόμενη εβδομάδα, στη Ρίγα της Λετονίας, γίνεται ευρωπαϊκή σύνοδος κορυφής για τη λεγόμενη «ανατολική εταιρική σχέση». Έξι ακόμη χώρες της πρώην ΕΣΣΔ (Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία, Γεωργία, Μολδαβία Λευκορωσία, Ουκρανία) χρησιμοποιούνται από την Ε.Ε. ως δομικά υλικά για την παλινόρθωση του «Τείχους».

Η ψυχροπολεμική, αντιρωσική ρητορεία έχει πάρει διαστάσεις υστερίας. Μια ματιά στην έκθεση για τη σχέση Ρωσίας - Ε.Ε., που πρόκειται να εγκριθεί από το Ευρωκοινοβούλιο, δίνει την εντύπωση πως βρισκόμαστε στις παραμονές και θερμού πολέμου. Η Ρωσία χαρακτηρίζεται ανοικτά «αντίπαλος», ενώ προτείνεται ακόμη και η χρηματοδότηση προγραμμάτων «αποδόμησης της ρωσικής προπαγάνδας εντός της Ε.Ε.» ή «η στήριξη ρωσόφωνων διαύλων ενημέρωσης»! Μπορεί να καταλογίσει κανείς πολλά στο καθεστώς Πούτιν, αλλά η ευρωατλαντική υστερία προδίδει προθέσεις κλιμάκωσης της έντασης, στην οποία είναι ασαφές γιατί προσχωρεί άφωνη ακόμη και η συνήθως προσεκτική γερμανική ηγεσία.

Αυτά τα στοιχεία είναι που καθιστούν δελεαστική και «αμοιβαία επωφελή» μια ελληνορωσική προσέγγιση. Κι ακόμη περισσότερο μια συνδυαστική προσέγγιση του σινορωσικού άξονα που διαμορφώνεται ανατολικά, στο ενεργειακό και όχι μόνο πεδίο. Οι δύο μεγαλύτεροι παίκτες των BRICS και της αναπτυξιακής τους τράπεζας έχουν σύνθετα και ισχυρά κίνητρα να διαπραγματευτούν με την Ελλάδα ένα «πακέτο» χρηματοδοτικών και επενδυτικών εργαλείων που θα τη βγάλουν από την κατάσταση ασφυξίας.

Είναι μια απτή, έντιμη εναλλακτική λύση. Που προϋποθέτει όμως μια γερή δόση ευεργετικού «τυχοδιωκτισμού» από την ελληνική πλευρά, ώστε να τολμήσει ό,τι μέχρι σήμερα αντιμετωπίζεται ως αδιανόητο απέναντι στους δανειστές της, έξω από τον θάλαμο βασανιστηρίων που θεωρείται «φυσικός της χώρος».

* Δημοσιεύτηκε στην "ΑΥΓΗ" (17/5/15)

Δευτέρα 18 Μαΐου 2015

Πηγή:http://www.iskra.gr/